است، بر نبوّت محمّد- 6- دلالت مى‌كند؛ زيرا آن كار خداى متعال است، پس بر نبوّت آن حضرت دلالت مى‌كند و معجزه اوست. و اگر كار پيامبر باشد در حالى كه او به خاطر خارق العاده بودن فصاحتش قادر بر آن نيست، علاوه، خداوند در آن، علوم خارق العاده‌اى هم قرار داده است و هنگامى كه فرمايش آن حضرت را فهميديم كه قرآن از جانب خداوند است نه از جانب او، اين سخن را مى‌پذيريم نه حرف ديگر را[1].

(1)

اعجاز قرآن در لفظ و معنا

(2) قول سوّم و چهارم از فرمايش خداوند متعال كه گفته است: وَ لَوْ كانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلافاً كَثِيراً[2]، گروه اوّل اين فرمايش را بر معناى قرآن حمل كرده‌اند و گروه دوّم آن را بر لفظ، و آيه شريفه شامل هر دو مى‌باشد.

پس بنا بر هر دو قول، قرآن مى‌تواند معجزه باشد (هم لفظا و هم معنا) چون تناقض و اختلاف به صورتى كه مخالف عادت باشد، در آن وجود ندارد[3].

(3)

اعجاز قرآن در اخبار از غيب‌

(4) اما كسى كه وجه اعجاز قرآن را «اخبار از غيب» مى‌داند، پس شك و شبهه‌اى در اين نيست كه معجزه است، ولى اين چيزى نيست كه با آن قصد معارض طلبيدن داشته باشد؛ چون بسيارى از قرآن خالى از اخبار از غيب است و همچنين تحدى به يك سوره معين قرار نگرفته است‌[4] [پس قرآن كلا معجزه است نه فقط آن سوره‌ها و آياتى كه مربوط به اخبار از غيب است. و اللَّه اعلم‌].

(5)

اعجاز قرآن در نظم‌

(6) اما كسانى كه گفته‌اند قرآن كريم به خاطر اختصاصش به يك اسلوب‌

[1] مدرك سابق.

[2] سوره نساء، آيه 82.

[3] همان مدرك.

[4] همان مدرك.