و روشن است كه محمّد- 6- كتاب نخوانده بود و نزد كسى شاگردى نكرده بود و اين براى دشمنانش معلوم بود، بعد براى آنان داستان نوح و موسى و يوسف و هود و صالح و شعيب و لوط و عيسى و مريم را با طول و تفصيلش تعريف مى‌كرد.

اهل كتاب هم اين سخنان را رد نمى‌كردند و بر او ايراد نمى‌گرفتند و اين اخبار، اتفاقى نبود و خداوند متعال به آن اشاره كرده است: ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ وَ ما كُنْتَ لَدَيْهِمْ إِذْ أَجْمَعُوا أَمْرَهُمْ‌[1] و مانند اين قصه‌ها از قصه‌هاى پيامبران و امتهاى گذشته‌[2].

(1)

اقوالى در دلايل اعجاز قرآن‌

(2) بدان كه مسلمانان اتفاق كرده‌اند بر دلالت قرآن بر نبوّت پيامبر- 6- و درستى دعوت آن حضرت. و متكلّمان در چگونگى اعجاز قرآن هفت گروه شده‌اند. عده‌اى گفته‌اند: قرآن از اين جهت كه قديم است «معجزه» مى‌باشد و يا حكايت از كلام قديم و عبارت از آن است، اين سخن فاسد است و نمى‌تواند از گروه‌هاى مذكور محسوب شود.

1- نخستين سخن از آن «سيد مرتضى» است كه گفته است: وجه اعجاز قرآن در اين است كه خداوند مردم را از معارضه با آن باز داشته و علم به چگونگى نظم و فصاحت آن را از مردم گرفته است و اگر خداوند آنان را باز نمى‌داشت مى‌توانستند با آن معارضه كنند.

2- «شيخ مفيد- رحمه اللَّه-» فرموده است: مردم به اين جهت نتوانستند با قرآن معارضه كنند كه آن در مرتبه خارق العاده فصاحت بوده و مراتب بلاغت حدى و مرزى دارد، سخنى كه از آن گذشت، معجزه و خارق العاده مى‌شود.

3- عده‌اى گفته‌اند: اعجاز قرآن از جهت معناى صحيح و پيوسته و موافق عقل‌

[1] سوره يوسف، آيه 102.

[2] بحار الأنوار: 2/ 126.