بمعنى خدا و «دات» بمعنى قانون و عدالت. برخى هم اصل آنرا باغ‌داد پنداشته‌اند. اهميت بغداد در دوران عباسيان همچنان باقى بوده و مركز علم و ادب بشمار ميرفته و بيمارستان بغداد و نظاميه بغداد صيت و آوازه‌اى داشت تا آنكه در سال 656 هجرى بدست هلاكوخان مغول سقوط كرد.

______________________________ (510)- رايت: اسم عربى است، علم و بيرق و كوچكتر از لوا است.

(511)- پرده: پرده معانى متعدد دارد و در اينجا مراد همان پارچه‌اى است كه بر در خانه مى‌آويزند. معرب آن بردايه و همريشه باairtroP در زبان ايتاليائى وtiartroP در زبان فرانسه و انگليسى است و در اين زبانهاtiartroP بمعنى تصوير است و با پرده نقاشى مناسبت دارد.

(512)- ركاب: لفظ عربى است. حلقه‌اى است كه بر زين يا پالان مركوب مى‌آويزند تا سوار، پاى در آن كند و سوار شود.

رنج ركاب: مراد، مشقت سفر و اسب‌سوارى است.

(513)- خواجه تاش: مركب از خواجه و تاش. درباره خواجه پيش از اين گفتگو شده است.

تاش: بمعنى بنده است. چاكر و نوكر لفظ تركى است. ممكن است چاكر، از شاكر عربى گرفته شده باشد.

(514)- حصار: بكسر اول قلعه جنگى.

(515)- غبار: بضم اول، لفظ عربى بمعنى گرد.

(516)- قدم من به سعى پيشتر است: يعنى از جهت سعى و كوشش گام من هميشه پيشتر است ولى معلوم نيست كه به چه علت ارزش تو بيشتر شده. ميان پيشتر و بيشتر جناس خط است.

(517)- ياسمن‌بوى: داراى بوى ياسمن يا بوينده ياسمن. تركيب و معنى اول مناسبتر است.

ياسمن و ياسمين: از اصل سريانى«munimsay» آمده. زرد آنراnumimsay senacture و سفيد آنراlaniciffo munimsay (ياسمن طبى) مينامند. اين لفظ، در عربى نيز بهمين معنى بكار رفته. ممكن است عربها آنرا مستقيما از سريانى‌ها و يا با واسطه از زبان فارسى گرفته باشند.

(518)- شاگرد: بمعنى خدمتگزار در سفر و دانش‌آموز و كارآموز و كارگر است.

در اينجا معنى اول اراده شده است.

(519)- افرازد: فعل مضارع. سوم شخص مفرد از مصدر افراختن و افراشتن.

\* قاعده ابدال: در فعلهايى كه مصدرشان با «ختن» ختم شود غالبا در مضارع و امر، حرف‌