تفكر شبى با دل خويش كرد:

كه پوشيده‌[1] زير زبان است مرد،

اگر همچنين سر به خود در برم،

چه دانند مردم كه دانشورم؟

سخن گفت و دشمن بدانست و دوست،

كه در مصر نادان‌تر از وى، هم اوست‌

حضورش پريشان شد و كار، زشت‌

سفر كرد و بر طاق مسجد نوشت:

در آيينه گر خويشتن ديدمى،

به بى‌دانشى پرده ندريدمى‌

چنين زشت از آن پرده برداشتم،

كه خود را نكوروى پنداشتم‌

كم‌آواز[2] را باشد آواز تيز

چو گفتى و رونق نماندت، گريز

ترا خامشى اى خداوند هوش،

وقار است و نااهل را پرده‌پوش‌

اگر عالمى، هيبت خود مبر

وگر جاهلى، پرده خود مدر

ضمير دل خويش منماى زود،

كه هرگه كه خواهى، توانى نمود

و ليكن چو پيدا شود راز مرد،

به كوشش نشايد نهان باز كرد

قلم سر سلطان چه نيكو نهفت،

كه تا كارد بر سر نبودش، نگفت!

بهايم خموشند و گويا بشر،

زبان بسته بهتر كه گويا به شر

چو مردم سخن گفت بايد به هوش‌

وگرنه شدن چون بهايم خموش‌

به نطق است و عقل آدميزاده فاش،

چو طوطى سخنگوى نادان مباش‌

به نطق آدمى بهتر است از دواب‌

دواب‌[3] از توبه، گر نگويى صواب‌

يكى ناسزا گفت در وقت جنگ‌

گريبان دريدند وى را به چنگ‌

قفا خورده عريان و گريان نشست‌

جهانديده‌يى گفتش اى خودپرست،

چو غنچه گرت بسته بودى دهن،

دريده نديدى چو گل پيرهن‌

سراسيمه گويد سخن بر گزاف،

چو طنبور، بى‌مغز بسيار لاف‌

نبينى كه آتش زبان است و بس؟

به آبى توان كشتنش در نفس‌