responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : شرح بوستان نویسنده : خزائلى، محمد    جلد : 1  صفحه : 266

چو ديدم كه بيچارگى ميخرد،

نهادم ز سر كبر و راى و خرد

چو سك بر درش بانگ كردم بسى،

كه مسكين‌تر از سگ نديدم كسى‌

چو خواهى كه در قدر والا رسى،

ز شيب تواضع، به بالا رسى،

درين حضرت آنان گرفتند صدر،

كه خود را فروتر نهادند قدر

چو سيل اندر آمد به هول و نهيب،

فتاد از بلندى به سر در نشيب‌

چو شبنم‌[1] بيفتاد مسكين و خرد،

به مهر آسمانش به عيوق برد

حكايت (18) [گروهى برآنند ز اهل سخن ....]

گروهى برآنند ز اهل سخن،

كه حاتم‌[2] اصم بود، باور مكن‌

برآمد طنين‌[3] مگس بامداد،

كه در چنبر عنكبوتى فتاد

همه ضعف و خاموشيش كيد بود

مگس قند پنداشتش قيد[4] بود

نگه كرد شيخ از سر اعتبار:

كه اى پاى‌بند طمع، پاى‌دار

نه هرجا شكر باشد و شهد و قند

كه در گوشه‌ها دام باز[5] است و بند


[1] چو شبنم ...: مراد اين بيت و بيت پيشين چنين است: چون سيل با شدت و تندى حركت مى‌كرد، در نتيجه تندى و تكبرى كه داشت از بلندى به پستى افتاد، ولى چون شبنم با خوارى و مسكنت از آسمان به زمين افتاد، آسمان شبنم را بوسيله تابش مهر( خورشيد) بصورت بخار درآورد و تا ستاره« عيوق» كه ستاره بسيار مرتفع است بالا برد.

[2] حاتم: حاتم زاهد يا حاتم اصم( كر) ابو عبد اللّه حاتم ملقب به اسم از مشايخ عرفان و از مردم بلخ است متوفى به سال 237 واو غير از حاتم معروف است. ميگويند زنى پيش حاتم جهت پرسش سئوالاتى آمده بود و از آن زن ضمن گفتگو صدايى ناخوش برآمد.

حاتم از آن زمان خود را به كرى زد تا آن زن شرمنده نشود و اين حالت را تا آخر عمر حفظ كرد.

[3] - طنين: در اصطلاح موسيقى كيفيت صوتى ناشى از جنس آلت موسيقى را طنين گويند.

معناى اول آن« صداى مگس» است كه در اينجا مراد ميباشد.

[4] قيد بود: مسند است براى مسند اليه محذوف كه تار عنكبوت باشد. قيد با قند« جناس خط» دارد.

[5] دام باز: در نسخه فروغى داميار به معنى دام‌دار است: صيادى كه دام مى‌نهد. ولى چون براى مگس داميار نيست ضبط متن صحيح‌تر مى‌نمايد.

نام کتاب : شرح بوستان نویسنده : خزائلى، محمد    جلد : 1  صفحه : 266
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست