[1] عصاى كليمند بسيار خوار: مراد عصاى حضرت موسى كليم
است كه اژدهايان را همه فروخورد.
[2] همين بس كه دنيا به دين ميخرند: ترجمه كريمه قرآنى
است« اشْتَرَوُا الْحَياةَ الدُّنْيا بِالْآخِرَةِ».
[3] - بليلانه: مانند بليلا مصحف ايليا نام يكى از
پيغمبران بنى اسرائيل است و به نقل برهان قاطع نام حضرت امير المؤمنين( ع) در
انجيل ايليا است. ليكن نقل برهان درست نيست و در« قاموس كتاب مقدس» چنين نامى ضبط
نشده، تصور ميرود كه« ايليا» را بر على تطبيق داده آنرا مصحف كرده باشند. سودى
تصور كرده است كه« بليلان» نام محلى است كه در آنجا عباهاى خوب مىبافند و«
بليلانه» را صفت براى عبا پنداشته است، لكن افزودن« ها» غير ملفوظ جهت نسبت به
مكان در فارسى معمول نيست و چنين محلى هم شناخته نشد. به نظر نگارنده« بليلانه»
صورت ممال از« بلالانه» است. شيخ از طرفى بلال حبشى را در نظر داشته و از اينرو
در مصراع دوم دخل حبش را عنوان كرده است. از جانب ديگر« بلال» بمعنى ذرت را در نظر
داشته كه گرد آن را پوششى مانند عبا احاط كرده است. و بيشتر به معنى دوم توجه بوده
است و معنى اول در نظر ثانى منظور گرديده و بنابراين در بليلانه و حبش صنعت ايهام
تناسب بچشم ميخورد. بهرحال مراد بيت اين است:
مانند حضرت على يا« ايلياى نبى»
يا« بلال حبشى» يا مانند بلال ذرت عبا بر تن ميكشند و گليم مىپوشند ولى جامه و
زيور زنان ايشان به اندازه درآمد كشور حبشه است. در بعضى نسخهها به جاى«
بليلانه»،« پلنگانه» ضبط شده است.
[4] سنت: آيين، مستحبات. در اين بيت مراد اين است كه
از مستحبات دينى فقط به آنچه مايه تنآسايى است اعتقاد دارند و عمل ميكنند. مانند
خواب پيش از ظهر و غذا خوردن در سحر.
نام کتاب : شرح بوستان نویسنده : خزائلى، محمد جلد : 1 صفحه : 260