شطر همان شطر جدا شده از غيب مطلق الهى است كه اصلا در آن تعيّنى نيست، و محل كلى براى وجود او عبارت است از دايره مرتبه «عمائى» كه محل نفوذ اقتدار (و يا اقدار) و پهنه جامع ممكنات است، و اين وجود در اين دايره به حكم احديت جمع الجمع است؛ يعنى اطلاق وجود احدى شامل، براى اين‌كه كمال ذاتى اطلاقى او- به واسطه پيرويش مر تجلى ذاتى را كه تجلى كمالى اسمائى منبعث از او است- حكمش ظاهر در هر چيزى است؛ حكمى كه به حسب پيش بودن تعيّن جملى او به واسطه اسماء ذاتى- كه آنها را جز كاملان نمى‌دانند- در مرتبه ذاتى جامع مذكور وارد است- نه در مرتبه مرتبيّت- براى اين‌كه مراتب؛ محل‌هاى تفصيل احكام و تعيين آنهايند، و حكم در وجود و ظهور از آنها (مراتب) نمى‌باشد.

76/ 5 و توضيح آن از تفسير حضرت شيخ قدس سره- با اين‌كه بارها نقل شده- اين است كه: سرّ احديت جمع از حيث نسبت اراده- كه همان سرّ حبّى است- در امر ظهور داراى سلطنت و غلبه است و از حكم قهرى كه از لوازم محبت است و از حكم غيرت كه تابع احديت است خالى نيست، لذا حكم احدى قهرى تعلق به كثرت گرفت؛ يعنى از آن حيث كه او را از جهت عزت و بزرگى از همسايگى با كثرت منافى است- ولى پس از ظهور تعيّنات آنها- از اين روى امر؛ جدايى مقام وحدت را از كثرتى كه در مرتبه پائين‌تر از آن است اقتضا كرد، زيرا اثر گذارى چيزى در خودش- از حيث وحدت و بساطتش- غير ممكن مى‌باشد.

77/ 5 و چون در غيب الهى تعدّد وجودى نيست؛ لذا اين تعدّد از حيث نسبت‌ها معنوى است، بنابراين حكم احدى در نسبت علمى با شروع در تحصيل مقصود- كه آشكار كردن عينش مى‌باشد- جارى و سارى شد و غيب الهى دو بخش شد و در يكى از دو بخش نسبت وحدتى كه كثرت- از حيث احكام متعددش- بدان استناد داشت جدا گشت، لذا مرتبه اسم «ظاهر» به واسطه جدا شدن از مرتبه غيب تعيّن يافت؛ و تعيّن؛ به ذات خود و متعيّن به آن (تعيّن)- پيش از آن‌كه تعدّد براى معدود ظاهر شود- تعيّن يافت، و بخش ديگر در مقام بلند عزّت و كمالش كه از تمام قيدها- جز تعلق اجمالى- مبرّاست باقى ماند، و بخش ناميدنش به واسطه تعيّنش در ذات خودش نيست؛ بلكه بدان سبب است كه از آن بخشى تعيّن يافته كه دليل بر او گرديده است.