شرح (قصيده) فرغانى چهارمى عزرائيل آمده.

863/ 4 اما چهارى كه روز قيامت اضافه مى‌شوند: به اسرافيل آدم 7- براى صور- اضافه مى‌شود و به ميكائيل ابراهيم 7- براى ارزاق- و به جبرائيل محمد 6- براى ارواح- و به رضوان مالك- براى وعد و وعيد- اضافه مى‌شود، شيخ اكبر رضى الله عنه از ابن مسره جبلى اين چنين نقل كرده و بارها بيان آن شد.

864/ 4 پس با اين اصول- و با انديشيدن- نسبت هر صورت كلى را به روح آن و نيز اسم ربانى را كه اين مظهر آن است و آن سرّ آن است خواهى دانست، و اين‌كه نسبت حقيقت الحقايق به انسان كامل؛ نسبت حقيقت هر موجود- يعنى كيفيت تعينش در علم الهى- به صورتش مى‌باشد، و در بيان خورشيد و ماه- غير ديگر ستارگان- سخن مختصر گفته شد، اين به واسطه كلى بودن سرّ آن دو و عظمت احكام مظهريّت آن دو مى‌باشد.

فصل سوّم در فصول باب و آن تتمه‌اى شريف است براى بيان بقيه انواع مظاهر

كه داراى مقدمات و مقصودى است: 865/ 4 از جمله مقدمات اين‌كه گفتيم: استناد عالم به حق تعالى از حيث مرتبه به نام الوهت ناميده مى‌شود، و آن (مرتبه) داراى حقايقى كلى است كه جامع آنها مى‌باشد و در اصطلاح اهل ظاهر به نام حيات و علم و اراده و قدرت ناميده مى‌شود، و نزد ما از آن تعبير به اسماء ذاتى الهى مى‌شود، پس الوهت مرتبه ذات مقدس است كه نسبتش به آن (ذات) نسبت سلطنت است به سلطان و غير اينها، پس امتياز بين مرتبه و صاحب مرتبه ظاهر است؛ ولى معقول مى‌باشد، زيرا مرتبه را در خارج صورتى زايد بر صورت صاحبش نيست، ولى اثر آن در كسى كه بدان ظاهر شده شهادت مى‌دهد، البته مادام كه آن (مرتبه) به سبب آن (صاحبش) حكمران است و او به سبب مرتبه حكمران، و چون حكم آن (مرتبه) پايان پذيرفت صاحبش مانند كسى كه مرتبه نداشته باقى مى‌ماند.

866/ 4 و از جمله مقدمات اين‌كه خداوند سبحان از آن جهت كه به نام رحمان ناميده‌