اصل نهم در اين‌كه نفس رحمانى به كدام اعتبار «عما» ناميده مى‌شود و خواص «عما»

326/ 4 نفس رحمانى از حيث ظهور صورتش اعتبار مى‌شود نه از حيث روح و حقيقتش كه عبارت از جمع احدى ذاتى در تعيّن اول و حقيقت الحقايق است؛ و نيز از حيث اين‌كه در آن تشبيه مراعات شده و به اسمى از اسماء كه بدان شباهت دارد ناميده شده؛ به گونه‌اى كه نفس را- به واسطه اعتبار حصول اولين مرتبه از غلظت و ستبرى تعيّنى در آن- ضباب‌[1] حاضر مى‌شود، و اين (اسم ضباب) بر آن درست است، زيرا اين تشبيهى است كه در آن مراعات اسم «عما» شده است، و از خواص آن اين‌كه حكم نسبت «ربيّت» اجمالى كلى در: كنت كنزا مخفيا فاحببت ان اعرف فخلقت الخلق بدان اشاره است كه در ذات خود- به واسطه كلى بودن و پنهانيش- قابل ادراك نيست و در «عما» و تجلى سارى منطوى و در نورديده شده است و تعيّنش به حسب ربوبيت هر اسمى از اسماء الهى از «عما» مانند تعيّن اسماء از وى است، و پيغمبر 6- هنگامى كه ابو رزين عقيلى از وى پرسيد:

پروردگار ما پيش از آن‌كه خلق خودش را بيافريند كجا بود؟- بدان اشاره كرده و فرمود: در «عمايى» كه نه بالاى آن هوا بود و نه زير آن هوا، يعنى در مرتبه كلّى‌اى از آن‌كه در آن تعيّنات مراتب؛ و اسمائى كه تعينات خلقى موقوف بر آنها است؛ و مرتبه و تربيت آنها كه اقتضاى اول بودن و آخر بودن و بالا و پائين بودن را دارند آشكار مى‌شوند، و «عما» در زبان عرب عبارت از ابر نازك- يعنى بخار متراكم- است، و پيغمبر 6 خبر داده كه آن به واسطه تكاثف و تراكم تعيّنى غيبى‌اش «عما» است؛ ولى نه مانند ابرى كه به واسطه بودن هوا نزد ما مشخص و معهود است، چون آنجا هنوز خلقى نيست؛ وگرنه جواب درست نبود و با سئوال هم مطابقت نداشت، در حالى كه پاسخ تمام؛ و مطابق آن چيزى است كه محققان مشاهده كرده‌اند.

[1] - ضباب عبارت از ابرى نازك و به اصطلاح مهى است كه بر روى سطح زمين پخش مى‌شود. م