وَ يُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ وَ اللَّهُ رَؤُفٌ بِالْعِبادِ، يعنى: خداوند شما را از خودش مى‌ترساند در حالى كه خداى به بندگانش رؤف و مهربان است (30- آل عمران) و پيغمبر 6 از انديشيدن در ذات الهى نهى فرموده. و از لطف و رأفت الهى اين كه راحتى آنان را خواسته و از كوشش در راه چيزى كه حصول پيدا نمى‌كند باز داشته.

680/ 3 و اما به اعتبار دوم‌[1] كه اعتبار مرتبه او است؛ او را ظهور در نسبت‌هاى علم او كه همان حقايق موجودات است مى‌باشد، براى اين كه صور نسبت‌هاى اسمائى الهى حقايق مى‌باشند كه همان نسبت‌هاى علمى‌اند و صور حقايق؛ ارواح‌اند و صور ارواح اشباح‌اند، و وجود به هر كدام از آنها به سبب عروض- كه همان موجود بودن است- و به واسطه ظهور- كه مظهر بودن است- نسبتى دارد، و به سبب اعتبار آنها (عروض و ظهور) داراى احكامى است كه در شناخت تفصيل آن احكام شناخت حقايق اشياء و لوازم و توابع آنها كه همگى شئون حق تعالى است مى‌باشد.

681/ 3 و اما آن سوى آن (در مرتبه ذات) آشكار كردن؛ پرده انداختن است، زيرا اين كار به قيد آوردن چيزى است كه تقييد بردار نيست، و روشن كردن؛ به اشتباه انداختن است، چون اين كار تعيّن و توصيف كردن چيزى است كه نه تعيّن دارد و نه صفت.

682/ 3 حال گوييم: ما براى تعيين مرتبه مبدأ بودن حق تعالى ناگزير از نقل برخى از كلمات حضرت شيخ قدس سره هستيم تا بدان اين مطلب حاصل شود.

683/ 3 در كتاب نصوص گفته: غيب هويت حق اشاره به اطلاق او- به اعتبار لاتعين و وحدت حقيقى وى كه محو كننده تمام اعتبارات است- دارد، و اضافات و نسبت‌ها عبارت است از تعقل حق تعالى مر خودش را به خودش؛ و ادراكش مر خودش را از جهت تعيّنش، و اين تعيّن اگر چه از مرتبه اطلاقى كه گفتيم پائين‌تر است؛ ولى نسبت به تعيّن حق تعالى در تعقل هر تعقل كننده‌اى مطلق است و آن وسيع‌ترين تعيّنات و مورد مشاهده كاملان بوده و آن همان تجلى ذاتى است، و مبدأ بودن حق تعالى پائين‌تر از اين تعيّن است، و مبدأ بودن يعنى اصل اعتبارات و منبع‌

[1] - اعتبار اول اعتبار حقيقتش از آن جهت كه او است بود و حكمش را فرمود كه هيچ نسبتى بين او و غير او نمى‌باشد، و اعتبار دوم اعتبار مرتبه او است.