عزّ وجلّ انعام بر ايشان نموده به نعمت هدايت از پيغمبران و صدّيقان و شهيدان و[1] صالحان، نه جمعى كه غضب بر ايشان كرده از كافران‌[2] و آنهايى كه از دين حقّ ميل نموده‌اند از يهود و نصارا و ستاره‌پرستان.

و هرگاه فاتحه را چنانچه گفتيم بخوانى امّيد هست كه از كسانى باشى كه خدا در شأن ايشان فرموده آنچه را[3] پيغمبر از خدا خبر داده كه: قسمت كرده‌ام نماز را در ميان خود و ميان بنده خود به دو نصف: نصفى از من است و نصفى از بنده من. و هرگاه بنده مى‌گويد: «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ» پس خداى عزّ وجلّ مى‌گويد: بنده من‌[4] حمد مرا كرده و ثناى من نموده. و اين است مقصود از

«سمع اللَّه لمن حمده»

يعنى اجابت كند خداى عزّ وجلّ دعاى كسى را كه حمد او كرده، تا آخر حديث.

و اگر در نماز نصيبى نداشته باشى در بزرگى و عظمت خدا غير از ذكر آن‌[5] اين غنيمت تو را كافى است چه جاى امّيدى كه به ثواب و فضل او دارى.

و هم‌چنين سزاوار آن است كه آنچه از سوره خوانى بفهمى چنانچه در باب تلاوت قرآن خواهد آمد، پس غافل مشو از امر و نهى خدا و نويد به بهشت و تهديد به جهنّم و موعظه‌ها و قصّه‌هاى پيغمبران و ذكر منّتها[6] و احسانهاى او چرا كه هريك از اينها را حقّى است؛ و حقّ نويد امّيدوارى است. و حقّ تهديد ترس است. و حقّ امر و نهى عزم داشتن بر فرمانبردارى است. و حقّ موعظه پند گرفتن است. و حقّ ذكر منّتهاىْ شكر است. و حقّ قصّه‌ها عبرت گرفتن است. و اين معناها به حسب مراتب فهم مى‌باشد و فهم به حسب وفور علم و صفاى قلب مى‌باشد و مراتب اينها پايانى‌

[1] -s - و.

[2] - كافران/a m كافرون.

[3] -a - را.

[4] -s - و هرگاه بنده مى‌گويد ... من.

[5] -a - آن.

[6] - منّتها/a منّتهاى.