و بعضى‌[1] از حكما گفته‌اند كه: از اوّل آيه‌ «إِذْ قالُوا لَيُوسُفُ»[2] تا بيست آيه چهل و چند عدد گناه نسبت به برادران يوسف كه بعضى عظيم‌تر از بعضى است داده شده و[3] در يك كلمه سه و[4] چهار[5] گناه جمع شده و آخر الأمر جميع گناهان ايشان را خداى عزّ وجلّ آمرزيده و از ايشان عفو كرد. و يك سؤال كه حضرت عُزَير در مسأله قدر نمود تحمّل ننموده‌[6] تا آنكه فرمودند: اگر ديگرى عود كند به چنين سؤال نامِ آن از ديوان پيغمبرى محو مى‌شود!

و اين قصّه‌ها از براى آن در قرآن وارد شده كه طريقه خداى عزّ وجلّ در بندگانِ گذشته دانسته شود. و هيچ چيز در قرآن نيست مگر آنكه هدايتى و نورى است و راهنمايى است به شناسانيدن خداى عزّ وجلّ به خلق او.

فصل [در محبّت خداى عزّ وجلّ به بندگان‌]

و امّا محبّت خداى عزّ وجلّ به بندگان عبارت است از برداشتن حجاب از باطن تا آنكه به ديده باطن مشاهده او را بكند و از متمكّن بودن به قرب الهى و اراده نمودن خداى عزّ وجلّ قرب او را در روز ازل و از پاكيزه شدن باطن او از جا گرفتن غيرى در آن و از خالى ساختن او از موانعى كه حايل مى‌شود ميان بنده و ميان خدا، تا آنكه نشنود چيزى را مگر به خدا و از خدا و نمى‌بيند مگر به خدا و سخن نگويد[7] مگر به خدا، چنانچه در حديث قدسى وارد شده كه: هميشه بنده تقرّب به من مى‌جويد به نافله‌ها تا آنكه‌[8] دوست مى‌دارم او را، و هرگاه او را دوست داشته باشم گوش او

[1] -s - بعضى.

[2] - يوسف: 8.

[3] -a - و.

[4] -a s - و.

[5] - چهار/s چار.

[6] - ننموده/s a ننمودند.

[7] - نگويد/a s نمى‌گويد.

[8] - نافله‌ها تا آنكه/s a نافله‌هايى.