و خداى تعالى‌ پرهيز مى‌فرمايد بنده خود را از دنيا و او را دوست مى‌دارد مثل آنكه شما بيمار را از طعام و شراب پرهيز مى‌فرماييد و حال آنكه آن بيمار را دوست مى‌داريد، چنانچه در حديث وارد شده.

و علاج اين غرور آن است كه علامات عزّت و خوارى دانسته شود يا به بصيرت و برهان و يا به تقليد و گمان، در قرآن مجيد وارد شده: «أَ يَحْسَبُونَ أَنَّما نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مالٍ وَ بَنِينَ* نُسارِعُ لَهُمْ فِي الْخَيْراتِ بَلْ لا يَشْعُرُونَ»[1] يعنى آيا گمان مى‌كنند آنچه ما به ايشان داده‌ايم از مال و فرزندان خيرى است كه به زودى به ايشان رسانيده‌ايم؟ بلكه شعور ندارند كه اينها دليل بر حرمت و خيرخواهى ايشان نيست.

و نيز فرموده: «سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ»[2] يعنى زود باشد كه ما ايشان را مهلت بدهيم‌[3] و]m .b 56[ از راهى ايشان را واگذاريم كه ندانند.

و نيز فرموده: «فَتَحْنا عَلَيْهِمْ أَبْوابَ كُلِّ شَيْ‌ءٍ حَتَّى إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَةً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ»[4] يعنى درهاى نعمتها را بر روى ايشان گشوديم تا آنكه هرگاه به نعمتها خوشنود گرديدند عذاب ما[5] بر ايشان ناگهانى نازل مى‌شود، پس آنها خوار و بى‌چيز[6] مى‌گردند.

و منشأ اين غرور جهل به خدا[7] و به صفات خداست از براى آنكه هركه خدا را بشناسد[8] از عذاب وى ايمن نمى‌شود و به امثال اين خيالات فريفته نمى‌شود. و نظر به حال فرعون و قارون‌[9] و پادشاهان روى زمين مى‌كند كه چون خداى عزّ وجلّ در

[1] - مؤمنون: 55 و 56.

[2] - اعراف: 182.

[3] - بدهيم/a مى‌دهيم.

[4] - انعام: 44.

[5] -a - ما.

[6] - بى‌چيز/a بى‌خبر.

[7] - غرور جهل به خدا/a دورى به خداى عزّ وجلّ.

[8] - بشناسد/a شناسد.

[9] - قارون/m قاران!