نام کتاب : تبيين و نقد نظريه ماده و صورت در فلسفه اسلامى و مقايسه آن با فيزيك كوانتوم نویسنده : مصطفوى، نفيسه جلد : 1 صفحه : 38
فلاسفه افرادى، قوه را همراه فعليت
مىدانند، اين قاعده صحيح نيست ... زيرا هر حادثى، قبل از وجودش ممكنالوجود بوده،
وگرنه ممتنعالوجد خواهدبود و معدوم خواهدماند. اين امكان، بالقوه است كه مهياى
وجود بالفعلاست.[1]
در پاسخ بايد گفت: ايشان امكان ذاتى و امكان استعدادى را خلط
كردهاند؛ امكان ذاتى كه قبل از وجود هم منتزع مىشود، صرفاًيك معقول ثانيه منطقى
است كه ذهن آن را انتزاعى مىكند و قبل از وجود نيز قابلفرض است، اما امكان
استعدادى، صفتى است كه حقيقتاً در خارج عينيت دارد و منشأ آثار خارجى است و از
آنجايى كه استعداد قائم به ذات خود نيست، براى تحقق نياز به فعليت دارد. بهعنوان
نمونه هسته خرما مستعد درخت خرما شدن است و اين استعداد، ويژگى عينى هسته خرما است
كه با حصول شرايط محيطى، اين قوه، بروز مىكند و منشأ انفعالات مىشود و بدون وجود
هسته، اين استعداد، متحقق نخواهدبود.
5- اجتماع قوه خاص با فعليت همان قوه، در يك شىء و در يك زمان، محال
است. يك فرد نمىتواند استعداد جوانى و فعليت جوانى را توأمان
[1] -« منالفلاسفه من يزعم أنالقوة لاتوجدالامتى
وجدالفعل- فالقاعد ليس فى جبلية لأن كل حادث، قبل كونه، لابد أن يكون ممكنالوجود
و الا امتنعالوجد و هذا الامكان وجود بالقوة و تهيؤ للوجود بالفعل» الهيات شفاء،
ص 15.
نام کتاب : تبيين و نقد نظريه ماده و صورت در فلسفه اسلامى و مقايسه آن با فيزيك كوانتوم نویسنده : مصطفوى، نفيسه جلد : 1 صفحه : 38