نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 998
منجاة و كرامة و الكاذب على شفا مهواة و مهانة» خ 86 117، از دروغ كنار شويد، كه آن با ايمان
اجنبى است، راستگو بر بالاى محل نجات و بزرگوارى است و دروغگو بر كنار پرتگاه
هلاكت و خوارى است
به آن
حضرت درباره اوباش و ارازل گفته شد: ضرر اجتماع آنها را دانستيم فائده افتراق آنها
كدام است فرمود: «يرجع اصحاب المهن الى مهنتهم فينتفع
الناس بهم كرجوع البناء الى بنائه و النسّاج الى منسجه» حكمت 199 مهن- به
كسر اوّل و فتح دوم- جمع مهنه (مثل كلمه) به معنى شغل و خدمت است، يعنى آنوقت اهل
كارها به كارى خود بر مىگردند و مردم از آنها بهره مىبرند، مانند بنّا كه به كار
بنّائى بر مىگردد و بافنده به بافتن خود.
«مهين» حقير و
بىارزش چنانكه در نامه 31 و خ 109 آمده است
موت
مرگ.
موارد زيادى از اين مادّه در «نهج» آمده است از رسول خدا صلى اللّه عليه و آله نقل
مىكند كه فرمود: «انّه يموت من مات منّا و ليس بميت و
يبلى من بلى منّا و ليس ببال فلا تقولوا بما لا تعرفون» خ 87 120، گويا
منظور آنستكه ارواح آنها : چنان بلند و آگاه و مشرف به جهان است كه
گويا نمرده و نه پوسيدهاند و اللّه العالم
موتات:
على الظاهر جمع موت است گر چه در لغت پيدا نشد و آن سه بار در «نهج» آمده است
چنانكه فرمايد: «فكانت... موتات الدنيا اهون علّى من
موتات الاخرة» خ 54 91، منظور از موتات عذابها و رنجهاست كه گوئى هر يك موت
و مرگى است يعنى عذابهاى دنيا و گرفتاريهاى آن بر من از عذابهاى آخرت آسانتر است.
ابن ميثم
فرمايد: «و استعار لفظ الموتات الاهوال و الشدائد فى
الدنيا و الآخرة» درباره عذاب آخرت فرموده: «و اعظم ما هنالك... تصلية الحجيم...
لا فترة مريحة... و لا سنة مسّلية بين اطوار الموتات و عذاب الساعات» خ 83
114، بزرگترين چيز انداخته شدن به جهنم است نه قطع عذاب هست كه راحت كند، و نه
خوابى و چرتى است كه تسليت دهد ميان انواع مرگها (عذابها) و عذاب همه وقتها
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 998