سزاوار نيست، لشكريان و شهر و بيت المال و قضاوت بين مسلمين را ترك كرده و به جهاد خارج شوم: «ثمّ اخرج فى كتيبة اتبع اخرى اتقلقل تقلقل القدح فى الجفير الفارغ...» خ 119 175، سپس خارج شوم در فوجى بعد فوجى و حركت كنم مانند حركت تير بى‌سنان در تيردان خالى «قلقلوا السيوف» خ 66، شمشيرها را قبل از كشيدن در غلاف خود حركت دهيد

قلل

قليل: كم. مقابل زياد و كنايه از بى‌مقدار. مقابل عزيز اقلال: حمل و برداشتن. كم كردن. «استقلال» نيز بدان معنى است:

«استقلّ الشى‌ء: حمله و رفعه»

مواردى از اين ماده در «نهج» آمده است «تقلّل» در «وسل» خواهد آمد.

درباره اموات فرموده: «و حمّلوا ثقل اوزارهم ظهورهم فضعفوا عن الاستقلال بها فنشجوا نشيجا» خ 222 343، ثقل گناهان را بر پشت خود حمل كرده و از حمل آن عاجز شده‌اند، گريه در گلويشان گره كرده است، در خ 235 355 فرموده: «و قلّا لك» رجوع شود به «كمد»

قلّه

به ضمّ اول قلّه كوه، بالاى سر انسان، كوهان شتر و نحو آن، جمع آن قلال است چنانكه فرموده: «فانظر الى... كثرة هذا الجبال و طول هذه القلال» خ 185 271 «فاشهق قلالها» خ 211

قلم

معروف است و آن سه بار در «نهج» آمده است به عبيد الله بن ابى رافع فرمود: «و اطل جلفة قلمك...» حكمت 315 سر قلمت را دراز كن كه مشروح آن در «جلف» گذشت درباره طاووس فرموده: «كمستدقّ القلم...» خ 165 238، سر قلم كه در «قحو- اقحوان» گذشت

اقليم

قسمتى از زمين كه اسم به خصوصى دارد، مثلا مصر اقليم است عراق اقليم است، ايران اقليم است و هكذاء، آن فقط يك بار در «نهج» آمده است، درباره خودش فرموده: «و الله لو اعطيت الاقاليم السبعة بما تحت افلاكها على ان اعصى الله فى نملة اسلبها جلب شعيرة ما فعلته» خ 224 347، به خدا قسم اگر اقاليم هفتگانه را با آنچه زير آسمانهاى آنهاست به من بدهند كه خدا را در گرفتن پوست جو از دهان مورچه گناه كنم، گناه نمى‌كنم