نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 846
در
حاليكه صورتش بر خاك نهاده شده.
و نيز در
خ 83 111 در مقام موعظه فرموده: «او لستم ابناء القوم
و الاباء... تحتذون امثلتهم و تركبون قدّتهم...» كلمه «قدّة» به كسر اوّل و
تشديد دال به معنى طريقه است، آيا پسران اقوام گذشته و پدران كنونى نيستيد كه
پيروى مىكنيد از كارهاى آنها و مىرويد راههاى آنها را
قدر
(بر وزن
عقل) و قدرت و مقدرة به معنى توانائى است، به معنى تنگ گرفتن. اندازهگيرى و
اندازه نيز آيد، «قدر» (مثل جسر) ديك كه در «سوط- ثفل» گذشت، قضاء و قدر،
اندازهگيريهاى خداوند است در نظام خلقت كه در «قدر- قضاء» آمده است اكنون شواهدى
از اين ماده، در حكمت 11 فرمايد: «اذا قدرت على عدوّك
فاجعل العفو عنه شكرا للقدرة عليه» اينجا «قدر» به معنى توانائى است كه در
«عفو» گذشت.
درباره
حق تعالى فرموده: «لا تناله الاوهام فتقدّره و لا
تتّوهمه الفطن فتصّوره» خ 186 274، و هم و خيالها به او نرسد تا او را
اندازهگيرى كند، و زيركان علم او را به فهم نياورند تا تصوّرش نمايند و نيز
فرموده: «تنزل المعونة على قدر المؤونة» حكمت
139 يارى خدا و نعمت او به قدر لازم نازل شود.
و در
حكمت 16 فرموده: «تذّل الامور للمقادير حتى يكون الحتف
فى التدبير» كارها در مقابل مقدّرات چنان خاضع و بىتأثير هستند تا جائيكه
تدبير نجات، منجّر به مرگ مىشود
قدس
(بر وزن
قفل و عنق) پاكى و پاك، مصدر و اسم هر دو آمده است، چهار مورد از آن در «نهج» به
كار رفته است، در فرمان مالك از رسول خدا 6 نقل كرده كه فرمود: «لن تقدّس امّة لا يؤخذ للضعيف فيها حقّه من القوّى غير
متتعتع» نامه 53 439 كه در «تعتع» گذشت، درباره ملائكه فرموده: «فصف جبريل و ميكائيل و جنود الملائكة المقربين فى حجرات
القدس» خ 182 262 منظور جايگاههاى پاك ملائكه است و نيز «حظائر القدس» در خ 91 درباره بهشت فرموده: «ا فبهذا تريدون ان تجاوروا الله فى دار قدسه و تكونوا اعزّ
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 846