نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 1069
خواهى
افتاد و اگر فكر كنى تا به غايت فكر برسى به اين نتيجه خواهى رسيد كه خالق مورچه
همان خالق درخت خرماست، دقّت تفصيل و بيان قدرت در هر دو يكى است.
انامل
انمله:
سر انگشت به قولى بند آخر انگشت، جمع آن انامل و انملات آيد،
طبرسى
فرموده: اصل آن از نمل است، سر انگشت در كوچكى و حركت به مورچه تشبيه شده است
آن فقط
يك دفعه در «نهج» آمده است درباره آدم ميّت فرموده: «كيف
يتعاطى به الرجال الرجال حملا على المناكسب و امساكا بالانامل» خ 132 190،
چطور او را مردان به مردان تحويل مىدهند در حمل بر شانهها و نگاه داشتن با سر
انگشتان.
نموّ
روئيدن،
ازدياد حجم جسم، زياد شدن:
«النموّ:
ازدياد حجم الجسم»
شش مورد
از آن در «نهج» آمده است، درباره اموات فرموده: «جمادا
لا ينمون» خ 221 339، جماد شدند كه نمىرويند، درباره صله رحم فرموده: «و صلة الرحم منماة للعدد و القصاص حقنا للدماء» حكمت
252 «منماة» به فتح ميم در لغت پيدا نشد ولى ظاهرا مصدر ميمى است يعنى خدا صله رحم
را زيادت عدد قرار داد، كه در اثر آن انصار و ياران انسان زياد مىشود از رسول خدا
6 نقل شده: «صلة الرحم تزيد فى
العمر و تنّمى العدد» «نوامى بركات» خ 72 بركات افزون شده است «انمى» نامه 31، زياد كنندهتر.
نهب
(مثل
عقل) غارت كردن. غلبه. گرفتن و غنيمت چهار مورد از آن در «نهج» آمده است، درباره
دنيا فرموده: «دار حرب و سلب و نهب و عطب اهلها على ساق و سياق و لحاق و فراق» خ
191 280 دنيا دار سلب مال و غارت و هلاكت است، اهل دنيا ايستاده و آماده براى رفتن
و سوق شدن هستند. «انما المرء فى الدنيا... نهب تبادره
المصائب» حكمت 191 شخص در دنيا غارت شدهاى است كه مصائب پى در پى بر او
وارد مىشود، در خطبه شقشقيّه فرموده: «فصبرت و فى
العين قذى و فى الحلق شجا ارى تراثى نهبا» خ 3 48، درباره «ودع عنك نهبا صيح فى حجراته...» خ 162 231، رجوع شود
به «صيح- صيحه»
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 1069