نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 1068
دوستى او
را به غير حق (غلوّ) مىكشد و دشمن دارنده مفرطى كه عداوت او را به غير حق مىبرد:
«خير الناس فىّ حالا النمط الاوسط فالزموه» خ
127 184. بهترين مردم درباره من گروه متوسطند، به آنها ملازم شويد.
نمق
تنميق:
زينت دادن. گويند:
«نمّق
الكتاب: حسّنه و زيّنه بالكتابه»
اين لفظ
تنها يكدفعه در «نهج» آمده است، به معاويه مىنويسد: «اتتنى
منك رسالة محبّرة نمقّتها بضلالك و امضيتها بسوء رائك» نامه 7 367، از تو
به من نامه مزيّنى آمد كه آنرا با ضلالت خود زينت داده و با سوء رأى خويش ارسال
كرده بودى.
نمل
(مثل
عقل) مورچه، واحد آن نمله است كه سه بار در «نهج» ديده مىشود، درباره عدم معصيت
خويش فرموده: «و الله لو اعطيت الاقاليم السبعة بما
تحت افلاكها على ان اعصى الله فى نملة اسلبها جلب شعيرة ما فعلته» خ 224
347 به خدا قسم اگر اقليمهاى هفتگانه و هر آنچه در آنهاست را به من بدهند تا خدا
را معصيت كنم كه پوست جوى را از مورچهاى بگيرم نمىكنم. و درباره عجائب خلقت
مورچه فرموده: «انظروا الى النملة فى صغر جثّتها و
لطافة هيئتها لا تكاد تنال بلحظ البصر و لا بمستدرك الفكر كيف دبّت على ارضها و
صبّت على رزقها تنقل الحبّة الى جحرها و تعدّها فى مسقّرها و تجمع فى حرّها
لبردها،...» بنگريد به مورچه در كوچكى وجودش و در لطافت شكلش تا حدّيكه
نزديك است با چشم ديده نشود و به فكر نيايد، بنگريد چطور در زمين حركت مىكند و بر
جمع آورى رزق خويش كشيده شده، دانه را به لانه خود منتقل مىكند و در منزل خود
آماده مىكند، در وقت گرما براى وقت سرما جمع مىكند... و
لو فكّرت فى مجارى اكلها فى علوها و سفلها و ما فى الجوف من شراسيف بطنها و ما فى
الرأس من عينها و اذنها لقضيت من خلقها عجبا و لقيت من وصفها تعبا... و لو ضربت فى
مذاهب فكرك لتبلغ غاياته ما دلّتك الدلالة الّا على انّ فاطر النملة هو فاطر
النخلة لدقيق تفصيل كلّ شىء...» خ 185 270، و اگر بينديشى در مجارى غذاى
او در بالا و پائين و در آنچه در جوف دارد از غضروفهاى شكمش و در آنچه در سر دارد
از چشم و گوشش از خلقت او در تعجب خواهى بود و در توصيف او به زحمت
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 1068