نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 1067
قدم و لا واة فى عزم»
خ 72 101 «قدم» مثل عنق اقدام به جنگ است «ناكل» رجوع كننده و ترسو. يعنى خدايا
شريفترين صلوات خويش را بر بندهات محمد و رسولت قرار بده، همانطور كه رسالت را با
قوّت برداشت، نه از جنگى نكول و رجوع مىكرد و ترس اظهار مىنمود و نه در تصميمى
ضعف نشان مىداد.
نمر
(مثل
عقل) پلنگ. «تنمّر» تكبّر و تشبه به پلنگ و بد خلقى. و آن فقط يك بار در «نهج»
آمده است، به ابن عباس كه فرماندار بصره بود مىنويسد: «و
قد بلغنى تنمّرك لبنى تميم و غلظتك عليهم... انّ لهم بنا رحما ماسّة و قرابة خاصة»
نامه 18 376، يعنى خبردار شدم بد خلقى و خشونت تو را بر بنىتميم، آنها نسبت به ما
بنى هاشم قرابت چسبنده و مخصوص دارند، گويند ميان بنى تميم و بنى هاشم مواصلتى
بوده و يا نسل آنها در گذشته به قريش مىرسيده است.
نمرق
نمرق به
ضمّ اوّل و نمرقه: پشتى و وساده كه بر آن تكيه كنند. اين كلمه دو بار در «نهج»
آمده است، درباره اموات فرموده: «فاستبدلوا بالقصور
المتسيّدة و النمارق الممهّدة الصّخور و الاحجار المسنّدة» خ 226 348 يعنى
عوض گرفتند به جاى عمارتهاى محكم و پشتىهاى آماده شده سنگهاى قبر تكيه داده شده
را و در حكمت 109 فرموده: «نحن النمرقه الوسطى بها
يلحق التالى و اليها يرجع الغالى» محمد عبده در تفسير آن مىگويد: همانطور
كه به پشتى براى راحتى و آرامش تكيه مىكنند، اهل بيت : نيز مانند و
سادهاند كه مردم در امور دين به آنها استناد مىكنند و «وسطى» هستند براى آنكه
معتدل و حدّ وسطاند كه قاصر و عقب مانده به آنها لا حق مىشود و متجاوز به آنها بر
مىگردد، ابن ميثم نيز نظير آنرا گفته است، نگارنده اگر محمد عبده را مىديدم
مىگفتم: شما چقدر به آنها : تكيه كردهايد آرى شما در امور دين به ابو
هريره، سعد وقاصّها، عبد اللّه عمرها تكيه كردهايد نه به اهل بيت :.
نمط
(مثل
شرف) نوعى از بساط و نيز به معنى طريقه، مذهب، جماعت و نوع است، اين لفظ فقط يك
بار در «نهج» آمده است، آن حضرت به خوارج فرموده: دو گروه درباره من هلاك مىشوند،
دوست دارنده مفرطى كه
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 2 صفحه : 1067