نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 1 صفحه : 49
معاويه كه نوشت با مهاجران و انصار به جنگ تو خواهم آمد مرقوم
فرمود: «و ذكرت انك زائرى فى المهاجرين و الانصار و قد انقطعت الهجرة يوم
اسر اخوك» نامه ۶۴، ۴۵۴.
نوشتهاى با مهاجران و انصار به جنگ من خواهى آمد، روزيكه
برادرت يزيد بن ابى سفيان اسير شد، هجرت قطع گرديد، ناگفته نماند: معاويه با اين
سخن كه «با مهاجران و انصار به جنگ تو خواهم آمد» مىخواست بگويد كه من از مهاجرين
هستم، امام صلوات اللّه عليه در جواب نوشت،: تو نمىتوانى از مهاجران باشى زيرا
روزيكه برادرت اسير شد، هجرت و مهاجر بودن قطع گرديد.
اين سخن يكى از دو مطلب را مىرساند:
اوّل: آنكه يزيد بن ابى سفيان برادر معاويه روز فتح مكّه با
عدّهاى از قريش به جنگ رسول خدا ص برخاست و آنحضرت را از دخول مكّه مانع مىشد،
بعضى از آنها كشته شدند و يزيد بن ابى سفيان در «باب خندمه» اسير گرديد، يعنى اى معاويه
شما از روى طوع و رغبت به طرف اسلام نيامدهايد كه مهاجر باشيد بلكه برادرت اسير
شد و تو و پدرت با جبار مسلمان شديد از كجا مهاجر مىتوانى باشى.
دوم: اينكه
رسول خدا صلى اللّه عليه و آله در فتح مكه فرمود: «لا هجرة
بعد الفتح» و چون شما سابقهاى در اسلام نداريد و بعد از
فتح مكّه (بظاهر) اسلام آوردهايد نمىتوانى از مهاجرين باشى. محمد عبده آنرا روز
«بدر» دانسته و آن اشتباه است.
جمع اسير، اسراء و اسارى و اسرى آمده چنانكه در خطبۀ
۲۲۲ و ۹۱ و حكمت ۳۵۹ ديده مىشود.
اسرة:
خانوادۀ نزديك به انسان «اسرة الرجل: رهطه الادنون» در
رابطه با رسول خدا صلى اللّه عليه و آله فرموده:
عترته خير العتر و اسرته خير الأسر و شجرته خير الشجر» خ ۹۴، ۱۳۹، اهل بيت او بهترين
اهل بيتها، و خانوادۀ او بهترين خانواده (كسان او بهترين كسان) و نسل او
بهترين نسلهاست «اسر» بر وزن صرد، جمع أسرة و «عتر» بر وزن عنب جمع عترت است.
اسرائيل:
نام يعقوب 7، به قولى لقب اوست «اسر» در زبان عبرى
به معنى بنده و «ئيل» به معنى خداست يعنى «بندۀ خدا» اين كلمه فقط دو بار در
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 1 صفحه : 49