responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر    جلد : 1  صفحه : 48

: اما استبداد بر ما در مقام خلافت (و گرفتن حق ما) با آنكه داراى نسب عاليتريم و از همه بيشتر به رسول خدا تعلق داريم، آن اشغال مقامى بود بدون استحقاق، كه گروهى بر آن بخل ورزيده و از آن خود كردند، و گروه ديگرى سخاوتمندانه دست كشيدند، داورى با خداست اينك مفردات كلام:

وضين: طناب جهاز شتر كه از زير شكم آن مى‌بندند.

قلق: اضطراب و حركت طناب جهاز شتر اگر محكم نشود و حركت كند شتر را از رفتن باز مى‌دارد «قلق الوضين» به كسى اطلاق مى‌شود كه در كلامش ثبات نداردتُرْسِلُ: رها مى‌كنى از «ارسال» به معنى فرستادنسدد: استقامت «ترسل فى غير سدد»: يعنى زبانت را بى‌ملاحظه به كار مياندازى.

ذمامة: حرمت و احترام.

صهر: دامادى. منظور از «ذمامة الصّهر» آنستكه: زينب بنت جحش زن رسول خدا ص از جانب پدر از قبيلۀ بنى اسد بود، يعنى رسول خدا؟ داماد شما بود.

نوط: تعلقاثرة: استبداد، مخصوص شدن به چيزى بدون استحقاقلفظ «اسد» مجموعا شش بار در «نهج» به كار رفته است، از جمله در نامه‌اى به معاوية مى‌نويسد: «و ان تزرنى فكما قال اخو بنى اسد:

 

مستقبلين رياح الصيف تضربهم

بحاصب بين أغوار و جلمود

و عندى السيف الذى اعضضته بجدك و خالك و اخيك فى مقام واحد» نامۀ ۶۴، ۴۵۴، يعنى: اگر به جنگ من بيائى مانند آنستكه برادر بنى اسد گويد: آنها روبرو شدند با طوفانهاى تابستانى كه سنگريزه‌ها را با غبارها و سنگها بر آنها مى‌كوفت. در نزد من است همان شمشيريكه در يك محلّ در «بدر» جدّت عتبة بن ربيعه، دائيت وليد بن عتبه و برادرت خنطله را طعمۀ آن كردم.

اسر:

بستن، گرفتار كردن، حبس، اسير را از آن اسير گويند كه گرفتار و بسته است. «و كم من عقل اسير تحت هوى أمير» حكمت ۲۱۱، ۵۰۶، منظور از «امير» نفس انسان است. اى بسا عقليكه اسير نفس است امام صلوات اللّه عليه در جواب

نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر    جلد : 1  صفحه : 48
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست