responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر    جلد : 1  صفحه : 25

اتيان:

آمدن و آوردن. لازم و متعدى هر دو آمده است، اين كلمه بحدّ وفور بهر دو معنى در «نهج» آمده، احتياج بتوضيح بيشترى ندارد، «ايتاء» از باب افعال پيوسته متعدى به كار رفته است.

اثر:

نشانه، به طور كلّى اثر عبارت است از علامت و نشانه‌ايكه از چيزى يا از كسى باقى ماند، خواه بنائى باشد يا دينى يا بدعتى با جاى پائى و مانند آن: «الاثرما بقي من رسم الشّىء» آنحضرت به حارث اعور مى‌نويسد: «و لير عليك اثر ما انعم الله به عليك» نامه ۶۹، ۴۵۹ يعنى اثر و علامت نعمت خدا در تو ديده شود.

«اَثَرَة»

(بفتح همزه و ثاء) به معنى استبداد است در لغت آمده «اثر على اصحابه اثرا: اختار لنفسه اشياء...» آنحضرت در رابطه با كشته شدن عثمان بن عفان خطاب به كشندگان او چنين فرمود: «استأثر فاساء الاثرة و جزعتم فاسأتم الجزع و لله حكم واقع فى المستأثر و الجازع» خ ۳۰، ۷۳، عثمان استبداد كرد استبداد بدى، نبايد كار را به آنجا مى‌رسانيد تا بر عليه او قيام كنند، شما نيز كم صبرى كرديد كم صبرى بدى، نمى‌بايست تا حدّ قتل پيش برويد، خدا دربارۀ هر دو حكمى دارد شايد نظر امام از دو حكم اشاره به مقدّرات يا عذاب و ثواب در آخرت است.

ايثار:

اختيار كردن. «الايمان ان تؤثر الصّدق حيث يضّرك على الكذب حيث ينفعك»حكمت ۴۵۸، ۵۵۶،

«استيثار»

استبداد و به خود اختصاص دادن چنانكه گذشت.

اثل:

(بر وزن عقل) درخت گز، در قرآن مجيد آمده: «ذَوٰاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَ أَثْلٍ»سباء: ۱۶ و نيز به معنى اصيل آيد گويند: «مجد مؤثّل اى اصيل، بيت مؤثل اى معمور»اين كلمه فقط يكبار در «نهج» يافته است آنجا كه درباره خدا فرموده: «تعالى عما ينحله المحدّدون من صفات الاقدار و نهايات الاقطار و تأثّل المساكن و تمكّن الأماكن...»ط ۱۶۳، ۲۳۳ يعنى: برتر است خدا، از آنچه محدود كنندگان به او نسبت مى‌دهند از صفات اندازه‌ها و نهايتهاى اطراف و آبادى مسكنها و استقرار در مكانها، ابن ابى الحديد گويد: گويا اصل آن بناء كردن مسكن با درخت گز است.

اثم:

گناه. كار حرام، از آيۀ: «وَ إِثْمُهُمٰا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمٰا» بقره: ۲۱۰ معلوم مى‌شود معناى اصلى آن ضرر است، گناه با ضرر رابطۀ مستقيم دارد «من بالغ فى الخصومة اثم»!

نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر    جلد : 1  صفحه : 25
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست