نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 1 صفحه : 131
ثابت در
خير و هميشه مفيد است خدا، ولى از آن بلندى مقام قصد مىشود
طبرسى
فرمايد: بلند مقام است خدا در يكتائى و ابدى بودن
در اقرب
الموارد آمده: «تبارك الله: تقدّس و تنزه».
«اتمتلىء السائمة من رعيها فتبرك و تشبع الربيضة من عشبها فتربض» نامه 45، 420 آيا شتر چرنده از چريدن پر
مىشود تا بخوابد و آيا گوسفند از گياه سير ميشود تا در آغل قرار گيرد خوابيدن شتر
را بروك گويند كه يك نوع ثبوت است. «اللهم اجعل شرائف
صلواتك و نوامى بركاتك على محمد عبدك و رسولك الخاتم لما سبق» خ 72، 101 «فتبارك الله الذى لا يبلغه بعد الهمم» خ 94، 138،
اين كلمه با مشتقات آن جمعا پانزده بار در «نهج» آمده است.
برم
ابرام:
محكم كردن. در نفرين به طلحه و زبير فرموده: «اللهّم
انهما قطعانى و ظلمانى و نكثا بيعتى... فاحلل ما عقدا و لا تحكم لهما ما ابرما و
ارهما المسائة فيما امّلا و عملا» خ 137، 195 خدايا آندو رحم مرا قطع كرده
و به من ظلم نموده و بيعتم را شكستند،... خدايا آنچه بستهاند بازكن، آنچه را كه
محكم كردهاند محكم منما، در آرزوها و عملشان بدى پيش آور. «مبرم» محكم شده خ 65،
96
«تبرّم»
تضجّر و
خستگى و زود رنجى، امام صلوات الله عليه خطاب بمالك فرموده: «ثمّ اختر للحكم بين الناس افضل رعيّتك فى نفسك...و اقلّهم تبرّما بمراجعة الخصم» نامه 53، 434، اى
مالك آنگاه براى قضاوت ميان مردم بهترين رعيّت را از نظر خود اختيار كن،... و آنكه
در مراجعه خصوم از همه كمتر خستگى و تضجّر دارد.
بره
برهة (بر
وزن غرفه) مقدارى از زمان طويل
در لغت
آمده: «البرهة: قطعة من الزمان طويلة»
اين كلمه
فقط دو بار در «نهج» ديده ميشود آنجا كه درباره ذكر خدا فرموده است: «و ما برح لله. عزّت آلائه فى البرهة بعد البرهة... عبادنا
جاهم فى فكرهم و كلّمهم فى ذات عقولهم» خ 222، 342 پيوسته بوده است براى
خدا در هر زمانى بعد از زمانى بندگانى كه خدا با آنها در ضميرشان مناجات كرده و در
عقلشان سخن گفته است.
ابراهيم
7: نام مباركش فقط دو دفعه در «نهج» ديده مىشود ضمن آيه (إِنَّ أَوْلَى النَّاسِ بِإِبْراهِيمَ لَلَّذِينَ اتَّبَعُوهُ
وَ هذَا النَّبِيُّ وَ الَّذِينَ آمَنُوا...) حكمت 96،
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 1 صفحه : 131