نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 1 صفحه : 118
پرده است
«فانا ابو حسن قاتل جدّك و اخيك و خالك شدخا يوم بدر
و ذلك السيف معى...» نامه 10، 370 من ابو حسن هستم كه جدّ مادرى تو عتبه بن
ربيعه و برادرت حنظله و دائىات وليد بن عتبه را در روز بدر كشتم و مانند چوب خشك
آنها را شكستم، همان شمشير در دست من است. سوم باز آنجا كه به معاويه لعين
مىنويسد: نوشتهاى كه جواب من و يارانم فقط شمشير است، راستى بعد از گريه بر باطل
تو، مرا بخنده (تعجب) در آوردى، كجا ديدهاى فرزندان عبد المطلب از دشمن عقب نشينى
كنند و با شمشير ترسانده شوند: «و قد صحبتهم ذرّية
بدرّية و سيوف هاشمية» نامه 28، 389، تو با آنها آشنائى كه فرزندان اهل بدر
و شمشيرهاى هاشمى هستند.
بدع:
ايجاد
ابتكارى و بدون سابقه، بايد دانست هر ايجادى ابداع نيست، بلكه ابداع آنستكه بدون
سابقه و بدون پيروى از ديگران باشد، لذا راغب در مفردات گويد: «الابداع انشاء صنعة
بلا احتذاء و اقتداء»
و در
اقرب الموارد آمده: «بدعه بدعا: اخترعه لا على مثال»
ابتداع
نيز به
همان معنى است.
آنحضرت
در وصف حق تعالى فرموده: «الذى ابتدع الخلق على غير
مثال امتثله و لا مقدار احتذى عليه من خالق معبود كان قبله» خ 91، 126
خدائيكه خلق را بدون نقشهايكه بر آن قياس كند آفريد و بدون مقدار سابقى كه از
خالق معبودى پيش از او بوده، تقليد نمايد خلق فرمود. و در مقام دعا فرمايد: «اللهم... فدلّنى على مصالحى و خذ بقلبى الى مراشدى فليس
ذلك بنكر من هداياتك و لا ببدع من كفاياتك» ح 227، 350 خدايا مرا به
مصلحتهايم ارشاد فرما و قلبم را به رشدها و كمالهايم متوجه كن، اين از هداياى تو
ناشناخته نيست و چيز تازهاى از كفايات تو نيست (بلكه پيوسته از اين الطاف
كردهاى) «بدع» در اينجا به معنى چيز بىسابقه است.
«بديع»،
«مبدع» و «مبتدع»
همه به
معنى آفريدن بدون نقشه قبلى است كه در «نهج» آمدهاند.
نام کتاب : مفردات نهج البلاغه نویسنده : قرشی، سید علی اکبر جلد : 1 صفحه : 118