حجر اسماعيل جزو مطاف نيست و از اين رو نبايد از داخل آن طواف كرد، نه از اين جهت كه حجر از كعبه شمرده مى‌شود، بلكه براى تأسّى به پيامبر خدا صلّى اللّه عليه و آله كه از خارج آن طواف مى‌شود.[1]]

[حجر الأسود:

سنگى است بيضى شكل به قطر 30 سانتى‌متر كه در ركن جنوب شرقى كعبه به ارتفاع 5/ 1 متر از سطح مطاف نصب گرديده و به آن حجر الأسود نيز گفته مى‌شود. رنگ آن سياه متمايل به قرمز، داراى نقطه‌هاى قرمز و خطهاى خميده زرد رنگى مى‌باشد و در اطراف آن نوارى از نقره به عرض 10 سانتى‌متر پيچيده شده است.[2]

به نوشته ازرقى: در زمان تسلّط عبد اللّه بن زبير بر مكه و متحصّن شدن او در مسجد الحرام، كعبه دچار حريق شد و در نتيجه حرارت در حجر الأسود سه شكاف به وجود آمد و از اين رو، به دستور ابن زبير در سال 64 هجرى، براى جدا نشدن آن قطعات از يكديگر، آنها را با نوارى از جنس نقره به هم پيوستند.

با گذشت زمان، نقره‌ها از اطراف سنگ جدا شدند و بيم آن مى‌رفت كه حجر الأسود از ركن كعبه فرو ريزد، لذا در سال 89 هجرى، ابن طحان سنگهاى بالا و پايين دو طرف حجر الأسود را تراشيد و جاى خالى آن را براى استحكام با نقره پر كرد.

در سال 1268 هجرى به دستور سلطان عبد المجيد عثمانى حلقه‌هاى نقره‌اى دور حجر الأسود جدا و به جاى آن براى نخستين بار، حلقه‌اى طلايى به وزن 10 وقيه در گرداگرد آن كار گذاشته شد.

در سال 1281 هجرى، سلطان عبد العزيز حلقه طلايى ديگرى را جايگزين حلقه سابق كرد.

در سال 1331 در زمان سلطان محمد رشاد عثمانى، آن حلقه طلايى نيز تعويض گرديد.[3]

حجر الأسود براى نخستين بار در محلّ فعلى آن، توسط حضرت آدم عليه السّلام نصب گرديد. پس از طوفان و تخريب كعبه، اين سنگ به قولى در كوه ابو قبيس‌

______________________________
(1). لمعه، ج 2، ص 249

(2). موسوعة العربية العالمية، ص 19

(3). ازرقى، ج 1، صص 345 و 366 و پاورقى.

[1] . لمعه، ج 2، ص 249

[2] . موسوعة العربية العالمية، ص 19

[3] . ازرقى، ج 1، صص 345 و 366 و پاورقى.