نام کتاب : فرهنگ اعلام جغرافيايى - تاريخى در حديث و سيره نبوى (ترجمه المعالم الأثيره فى السنة و السيرة) نویسنده : حسن شراب، محمد محمد؛ مترجم حميد رضا شيخي جلد : 1 صفحه : 126
نزديك الفرع و در يكصد كيلومترى شرق رابغ واقع شده است.
[حجر
اسماعيل:
فضايى
است در شمال كعبه كه ديوارى كوتاه و نيمدايرهاى به ارتفاع 30/ 1 متر و به پهناى
نيم متر، در فاصله ميان ركن شامى و عراقى، اطراف آن كشيده شده است و عرض آن از
ديوار كعبه 6 متر و 80 سانتىمتر است.
منابع
تاريخى و روايى نشانگر آن است كه تاريخ بناى حجر به زمان بناى بازسازى كعبه توسط
حضرت ابراهيم و اسماعيل عليهما السّلام بازمىگردد و در آنجا اسماعيل عليه
السّلام، مادر خويش هاجر را به خاك سپرد و اطراف آن را سنگچين كرد تا قبر او زير
گامهاى زائران كعبه واقع نشود و اسماعيل خود و دخترانش نيز در آنجا به خاك سپرده
شدند و پيامبران ديگرى نيز در آنجا مدفون مىباشند.[1]
ابن
زبير هنگام بازسازى كعبه و خاكبردارى از محل حجر اسماعيل، قطعه سنگ سبز رنگى
مشاهده كرد و درباره آن از مردان قريش سؤال كرد ولى از كسى پاسخ نشنيد تا اينكه به
دنبال مردى به نام عبد اللّه بن صفوان فرستاد. او گفت: آنجا قبر حضرت اسماعيل عليه
السّلام است و آن را به همان حال باقى بگذار.
هنگامى
كه منصور عباسى به حج رفت و مشغول طواف بود، سنگهاى معمولى ديوار حجر توجه او را
جلب كرد. امير مكه (زياد بن عبد اللّه) را خواست و به او گفت سنگهاى ديوار حجر تا
فردا صبح بايد به سنگ سفيد مرمر تعويض گردد و زياد شبانگاه اين كار را به پايان
رساند، سپس جانشين منصور (مهدى عباسى) آن سنگها را تعويض كرد.
در
سال 161 هجرى كه مهدى عباسى نخستين بار به توسعه مسجد الحرام پرداخت، صحن حجر به
وسيله جعفر بن سليمان بن على (امير وقت مكه و مدينه) با سنگ مرمر سبز، سفيد و سرخ
پوشيده شد. پس از وى ابو العباس عبد اللّه بن محمد (امير مكه) آن سنگها را كه
شكستگىهايى در آنها ايجاد شده بود، تعويض كرد و در سال 283 هجرى نيز تعويض ديگرى
صورت گرفت.[2]
______________________________
(1). كافى، ج 4، ص 210، ح 16؛ وسائل الشيعة، ج 13، ص 267، ح 6534
(2).
ازرقى، ج 1، صص 314- 312
[1] . كافى، ج 4، ص 210، ح 16؛
وسائل الشيعة، ج 13، ص 267، ح 6534
نام کتاب : فرهنگ اعلام جغرافيايى - تاريخى در حديث و سيره نبوى (ترجمه المعالم الأثيره فى السنة و السيرة) نویسنده : حسن شراب، محمد محمد؛ مترجم حميد رضا شيخي جلد : 1 صفحه : 126