بفهمند». «إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ‌[1]؛ به راستى در اين [زندگى زنبوران‌] براى مردمى كه مى‌انديشند نشانه [قدرت الهى‌] است». «قَدْ بَيَّنَّا الْآياتِ لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ‌[2]؛ ما نشانه‌ها را براى گروهى كه يقين [و آگاهى‌] دارند روشن گردانيده‌ايم». «إِنَّما يَتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ‌[3]؛ تنها خردمندانند كه مى‌دانند». «لِنَجْعَلَها لَكُمْ تَذْكِرَةً وَ تَعِيَها أُذُنٌ واعِيَةٌ[4]؛ تا آن را مايه اندرزتان گردانيم و گوش نگهدارنده اندرز آن را فرا گيرد».

4. نظائر در جمله‌هاى تركيبى مانند: طَبَعَ اللَّهُ عَلى‌ قُلُوبِهِمْ، خَتَمَ اللَّهُ عَلى‌ قُلُوبِهِمْ، قلوبهم في غلف، صَرَفَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ، أَعْيُنُهُمْ فِي غِطاءٍ، وَ عَلى‌ أَبْصارِهِمْ غِشاوَةٌ، أَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ، فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ ... و غيره كه تمامى اين تعابير يك معنا را مى‌رساند:

كج‌انديشى و كج‌بينى و كج‌روى كه بر خلاف فطرت انجام گرفته است. ذيلا نمونه‌هايى ذكر مى‌گردد:

طبع: «وَ طَبَعَ اللَّهُ عَلى‌ قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لا يَعْلَمُونَ‌[5]؛ و خدا بر دل‌هاى‌شان [وازدگان از جنگ‌] مهر نهاد، در نتيجه آنان نمى‌فهمند». «أُولئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلى‌ قُلُوبِهِمْ وَ سَمْعِهِمْ وَ أَبْصارِهِمْ وَ أُولئِكَ هُمُ الْغافِلُونَ‌[6]؛ آنان (- كافران) كسانى‌اند كه خدا بر دل‌ها و گوش و ديدگانشان مهر نهاده و آنان خود غافلانند». «أُولئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلى‌ قُلُوبِهِمْ وَ اتَّبَعُوا أَهْواءَهُمْ‌[7]؛ اينان [- منافقان‌] همان‌ها هستند كه خدا بر دل‌هاى‌شان مهر نهاده است و از هوس‌هاى خود پيروى كرده‌اند». «وَ طُبِعَ عَلى‌ قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لا يَفْقَهُونَ‌[8]؛ و بر دل‌هاى‌شان مهر زده شده است، در نتيجه قدرت درك ندارند».

ختم: «خَتَمَ اللَّهُ عَلى‌ قُلُوبِهِمْ وَ عَلى‌ سَمْعِهِمْ وَ عَلى‌ أَبْصارِهِمْ غِشاوَةٌ[9]؛ خداوند بر دل‌هاى آنان و بر شنوايى ايشان مهر نهاده و بر ديدگانشان پرده‌اى است (يعنى آنان را در كج‌بينى و كج‌انديشى قرار داده است)». «أَ فَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ‌

[1] نحل 16: 69.

[2] بقره 2: 118.

[3] رعد 13: 19.

[4] حاقّه 69: 12.

[5] توبه 9: 93.

[6] نحل 16: 108.

[7] محمد 47: 16.

[8] توبه 9: 87.

[9] بقره 2: 7.