نيست و افراد در برخورد با آن دچار اشتباه مى‌شوند.

متشابهات در قرآن‌

آيه 7 سوره آل عمران، آيات قرآن را به دو بخش محكمات و متشابهات تقسيم كرده است:

«هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتابَ مِنْهُ آياتٌ مُحْكَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ ما تَشابَهَ مِنْهُ ابْتِغاءَ الْفِتْنَةِ وَ ابْتِغاءَ تَأْوِيلِهِ ...؛ او كسى است كه اين كتاب [آسمانى‌] را بر تو نازل كرد كه قسمتى از آن، آيات محكم است، كه اساس اين كتاب مى‌باشد و قسمتى از آن متشابه است؛ اما آنان كه در قلبهايشان انحراف است به دنبال متشابهاتند تا فتنه انگيزى كنند [ومردم را گمراه سازند] و تفسير [نادرستى‌] براى آن مى‌طلبند ...».

آيات محكمه- كه اكثر آيات قرآن را تشكيل مى‌دهد- شبهه‌ناپذير و رسا است و درنتيجه مورد كج فهمى قرار نمى‌گيرد؛ بدين جهت به آن محكم گويند كه مستحكم و خلل‌ناپذير است.

در كنار آيات محكمه آياتى وجود دارد كه مراد واقعى از ظاهر آنها به‌دست نمى‌آيد و نارسا و مبهم است و مايه شبهه و اشتباه مى‌گردد و گاه فتنه جويان با تمسك به چنين آياتى بدعتهايى به‌وجود آورده‌اند؛ به چنين آياتى متشابه مى‌گويند.

راغب اصفهانى درباره آيات متشابهه گفته است: «متشابهات قرآن عبارتند از آياتى كه تفسير آنها مشكل است؛ زيرا نشان دهنده معناى واقعى‌شان نيستند و به چيز ديگر شباهت دارند» كه در مورد قرآن، آن «چيز ديگر»، جز ضلالت و گمراهى نيست: «... فَما ذا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلالُ ...»[1]. طبق اين تعريف، تشابه در قرآن،

[1] . يونس، 32