خونخواهى زيد بن عدّى به خاطر حابس ابن سعد

عدىّ بن حاتم و پسرش زيد بن عدىّ بر (جنازه) او گذشتند، زيد كه او را كشته يافت، گفت: پدر، به خدا سوگند، اين دايى من است. گفت: آرى خداوند دايى تو را لعنت كناد، به خدا بد مردنى نصيبش شد كه چنين به خاك افتاد (و در چنان موضعى، به مخالفت على از پا در آمد). زيد همانجا بايستاد و- چند بار- گفت: چه كسى اين مرد را كشته است. مردى بلند قامت و مو حنايى از قبيله بكر بن وائل پيش آمد و گفت: من، به خدا سوگند، من او را كشته‌ام. گفت با او چه كردى‌[1]؟ وى از جزئيات چگونگى قتل او خبرش داد، پس زيد با نيزه او را بزد و بكشت، و اين ماجرا پس از فرونشستن آتش جنگ بود. عدىّ به (پسر خويش) زيد حمله كرد و او و مادرش را دشنام داد و گفت: اى پسر زن زشتنام (مادر به خطا)، من اگر تو را به دست آنان نسپارم بر دين محمد نيستم. پس [زيد] ضربتى بر اسب او زد و گريخت و به معاويه پيوست.

معاويه وى را گرامى داشت و بر كشيد و در نزديكترين جاى مجلس خود نشانيد.

از اين سو، عدىّ هر دو دست به آسمان برداشت و او را نفرين كرد و گفت:

«بار الها، زيد به راستى، از مسلمانان گسسته و بدانان كه حرام را حلال شمارند[2] پيوسته است، بار الها او را هدف يكى از تيرهاى خود كه به اندامهاى غير حسّاس ننشيند[3] (و ضربتى كارى به او زند) قرار ده- يا گفت: تيرى كه به خطا نمى‌رود- كه آن كس كه به تير تو گرفتار آيد جان سالم به در نبرد[4]، نه، به خدا سوگند، زين پس هرگز با او كلمه‌اى سخن نگويم و هرگز در زير يك سقف با او گرد نيايم.»

[1] متن از روى شنهج« كيف صنعت به» و در اصل‌[ صنعت له‌].

[2] متن« لحق بالمحلّين» و در شنهج‌[ ... بالملحدين- به ملحدان پيوست‌].

[3] متن« سهامك لا يشوى». الشوى، اطراف و نقاط غير حسّاس بدن است كه تير خوردن بر آنها معمولا منجر به مرگ نمى‌شود.

[4] متن به تصحيح قياسى« فانّ رميتك لا تنمى». انماء، آن است كه شكار تير خورد و از ديده صياد پنهان شود و آنگاه بميرد و در برابر آن اصماء است كه شكارچى تير افكند، و شكار در همانجا، سر تير بميرد. در اصل‌[ لا تمنى آمده‌] است.