دوست داشت؛ و بعضى از آنها صَدِيق‌است، و بعضى از آن معانى نصيراست از مادّه وَالَاهُ‌يعنى يارى كرد او را

. وَ وَلِىَ الشَّىْ‌ءَ، وَ وَلِىَ عَلَيْهِ، وِلَايَةً وَ وَلَايَةً، با كسره و فتحه است؛ و يا آنكه با فتحه مصدر و با كسره اسم است، مثل: إمارَتْ و نِقابَتْ، چون اسم است براى آن أمرى كه متولّى آن شده‌اى، و بر انجام آن قيام نموده‌اى. و بنابراين چون معنى مصدرى را إراده كنند، فتحه مى‌دهند؛ و بر اين گفتار، سيبويه تصريح كرده است.

و گفته شده است كه: وِلايت‌با كسره، خِطَّه و إمَارَت‌است؛ و بر اين گفتار در «مُحْكَم» تصريح كرده است كه همانند إمارَتْ‌است. و ابن سِكِّيت گفته است: وِلايت‌با كسره به معنى سلطان‌است.

و پس از آنكه- همانطور كه ذكر كرديم- معانى مختلفى براى مَوْلَى‌ذكر مى‌كند مى‌گويد: همچنين مَوْلَى و وَلِىّ: الَّذِى يَلِى عَلَيْكَ أمْرَكَ؛ يعنى آن كسيكه به عنوان تسلّط و برترى، امور تو را عهده دار و متكفّل گرديده است. و مَوْلَى و وَلِىّ‌هر دو به معنىِ واحد هستند؛ و از همين قبيل است حديثى كه وارد شده است: أَيُّمَا امْرَأَةٍ نَكَحَتْ بِغَيْرِ إذْنِ مَوْلَاهَا، و بعضى همين حديث را روايت كرده‌اند كه: أَيُّمَا امْرَأَةٍ نَكَحَتْ بِغَيْرِ إذْنِ وَلِيِّهَا. (از اينجا استفاده مى‌شود كه مَوْلَى‌و وَلىّ‌يك معنى دارند.)

تا مى‌رسد به اينجا كه مى‌گويد: و از جمله معانى ولىّ‌كه در أسماء خداوند تعالى آمده است، ناصر است؛ و گفته شده: الْمُتَوَلِّى لِامُورِ الْعَالَمِ القَآئِمُ بِهَا؛ يعنى متولّى و عهده دار و صاحب اختيار امور عالم بوده و بر همه عالم قيام دارد، و بر آن امور متمكّن است. و گفته شده كه: معنى ولىّ‌در اينجا والى است. وَ هُوَ مَالِكُ الاشْيَآءِ جَمِيعِهَا المُتَصَرِّفُ فِيهَا، يعنى خداوند مالك همه چيزهاست بطور كلّىّ، و تصرّف كننده در آنهاست بطور عموم.

آنگاه مى‌گويد: و ابن أثير گفته است: مثل آنكه وَلايت‌دلالت بر تدبير در