بنى الحسن و بعضى از آل جعفر و ديگران، در تاريخ زندگى ائمه مى بيند- نداشتند.

البته همين جا اشاره كنم آنها را به طور مطلق هم تخطئه نمى‌كردند؛ بعضى را تخطئه مى‌كردند- به دلايلى، غير از نفس مبارزه مسلحانه- بعضى را هم تأييد كامل مى‌كردند، در بعضى هم به نحو پشت جبهه شركت مى‌كردند- لَوَدِدْتُ أَنَّ الْخَارِجِىَّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ خَرَجَ وَ عَلَىَّ نَفَقَهُ عِيَالِهِ‌ (1) كمك مالى و آبرويى، كمك به جا دادن و مخفى كردن و از اين قبيل- ليكن خودشان به عنوان ائمه عليهم السلام- آن سلسله‌يى كه ما مى‌شناسيم- وارد در مبارزه مسلحانه نبودند و نمى‌شدند.

مبارزه سياسى، نه آن اولى است و نه اين دومى؛ عبارت است از مبارزه‌يى با يك هدف سياسى. آن هدف سياسى چيست؟ عبارت است از تشكيل حكومت اسلامى و به تعبير ما- حكومت علوى. ائمه از لحظه وفات رسول الله تا سال 260، در صدد بودند كه حكومت الهى را در جامعه اسلامى به وجود بياورند؛ اين، اصل مدعاست.

البته نمى توانيم بگوييم كه مى خواستند حكومت اسلامى را در زمان خودشان- يعنى هر امامى در زمان خودش- به وجود بياورد، آينده‌هاى ميان مدت و بلند مدت، و در مواردى هم نزديك مدت وجود داشت. مثلًا در زمان امام مجتبى عليه السلام، به نظر ما تلاش براى حكومت اسلامى، در آينده كوتاه مدت بود. امام مجتبى در جواب به آن كسانى- مسيب بن نجبه و ديگران- كه مى‌گفتند چرا شما سكوت كرديد مى‌فرمود: أن ادرى لعله فتنه لكم و متاع الى حين‌. و در زمان امام سجاد عليه السلام به نظر بنده، براى آينده ميان مدت بود؛ كه حالا در اين باره، شواهد مطالبى را كه هست، عرض خواهم كرد. در زمان امام باقر (عليه الصلاه و السلام)، احتمال زياد اين است كه براى آينده كوتاه مدت بود؛ از بعد از شهادت امام هشتم‌