اين عبارت، پيش از پيروزى انقلاب و تشكيل حكومت اسلامى، از خامه امام تراوش كره است. وى، پس از تشكيل دولت اسلامى و وارد شدن در متن امور اجرايى و حكومتى و تجربه اين مهم كه پاره‌اى از دشوارى‌هاى نظام و جامعه، از راه احكام ثانويه، گشوده مى‌شود، بر آن چه در عبارت بالا آمده است، بيشتر پاى فشرد. از جمله در پيام خود به مناسبت چهارمين سالگرد پيروزى انقلاب اسلامى، مى‌نويسد:

مجلس محترم شوراى اسالمى كه در رأس همه نهادهاست، در عين‌حال كه از اشخاص عالم و متفكر و تحصيل‌كرده برخوردار است، خوب است در موارد لزوم از دوستان متعهد و صاحب‌نر خود در كميسيون‌ها دعوت كنند كه با برخورد نظرها و افكار، كارها سريع‌تر و محكم‌تر انجام گيرد و از كارشناسان متعهد و متدين درتشخيص موضوعات، برايا حكام ثانويه اسلام نظرخواهى شود كه كارها به نحو شايسته انجام گيرد. و اين نكته نيز لازما ست كه تذكر داده شود كه ردّ احكام ثانويه، پس از تشخيص موضوع به وسيله عرف كارشناس با ردّ احكام اوليه فرق ندارد، چون هر دو احكام اللّه مى‌باشند.[1]

نسبت ميان دليل‌هاى احكام ثانويه و دليل‌هاى احكام اوليه‌

در پاسخ اين پرسش كه نسبت ميان دليل‌هاى احكام اوليه، مانند: حرام بودن استفاده از گوشت خوك و دليل‌هاى احكام ثانويه، مانند: روا بودن استفاده از آن در صورت ناگزيرى. نسبت دو دليل ناسازگار است، يا نسبت‌

[1] - صحيفه نور، ج 7، ص 201.