1. مفهوم «تمدّن» (توين بى و هانتينگتون)؛

2. مفهوم «روح تاريخ بشرى» (هگل، فوكوياما)؛

3. مفهوم «ارتباطات» (مك لوهان)؛

4. مفهوم «حكومت» (لاريجانى) و ....

«محمل مفهومى»، براقى است كه فكر ما را ابتدا برخود مستقرّ مى‌سازد و سپس آن را فراتر از زمان كنونى تصوّر مى‌نمايد. از روى اين تصوير امروزين فردا، بايد پيش‌بينى «موجّه» خود را به‌دست آوريد؛ به‌طور مثال:

«هانتينگتون»، با استفاده از مطالعات «توين‌بى» (رشد و افول و ظهور تمدن‌ها)، سعى مى‌كند تحوّلات جهانى امروز را به زبان تمدّن ترجمه نمايد. مطابق تئورى وى صحنه جهانى به ميدان رقابت سه تمدّن تبديل خواهد شد: تمدّن اسلامى، تمدّن غربى و تمدّن كنفوسيوس. آن‌گاه اين تمدّن‌ها را از لحاظ قدرت، نفوذ و تحرّك مورد ارزيابى قرار مى‌دهد. پيش‌بينى او اين است كه بين تمدّن اسلامى و كنفوسيوس در مقابل غرب، اتحّادى به وجود مى‌آيد ... اما پيروزى تمام عيار با تمدن غربى است!!

از نظر لاريجانى، محمل مفهومى براى نقب زدن به تاريخ، مفهوم حكومت (بازيگر اصلى صحنه جهانى) است. «حكومت»؛ يعنى، تجمّع عامل با عقلانيّت جامعى كه پايه قرار گرفته است. اجزاى مقوّم حكومت مبتنى بر تعريف بالا، عبارت است از: 1. عقلانيت جامعى كه پايه است؛ 2. سازماندهى كه شامل دسترسى افراد به يكديگر و تقسيم كار است؛ 3. سيطره كه شامل به كارگيرى زور توسط حاكم است.

وى مى‌گويد: اگر بتوانيم چهره «حكومت» را در آينده ترسيم كنيم و منطبق بر وضعيت جديد، مدل كلّى رفتارى آن‌را كشف نماييم، در آن صورت توانسته‌ايم برشى از وضعيّت آينده را هم به دست آوريم.

روش كار ما در اين كاوش «پرده‌بردارى» است. بدين معنا كه اوّل، مفهوم حكومت را در سطح «پديدارى» ترسيم مى‌نماييم؛ سپس پرده‌ها را يكى پس از ديگرى از روى اين‌صورت پديدارى كنار مى‌زنيم و بدين‌سان، آن‌را به اجزاى مقوّم ذاتى حكومت،