اهوازى، ابراهيم بن محمد ثقفى. حضور وى در قم نقش بسزايى در بارورى مكتب قم در عصر غيبت داشت، به‌طورى كه بسيارى از عالمان و محدثان قمى در اين عصر از دانش‌آموختگان وى بودند و از او روايت مى‌كردند، كسانى چون سعد بن عبد اللّه قمى، على بن ابراهيم قمى و ابن ماجيلويه.[1]

برقى كتاب‌هاى بسيارى تأليف كرده بود. مهم‌ترين كتاب او، كه هم‌اكنون به دست ما رسيده، المحاسن است كه مجموعه نفيسى از روايات، در جميع علوم و فنون مى‌باشد. اين كتاب مشتمل بر بيش از صد فصل در ابواب فقهى، آداب و سنن، اصول و فروع دين و هر فصل داراى ابواب متعددى است. كتاب مذكور، نزد علماى شيعه از اعتبار و وثاقت زيادى برخوردار بود، چنان‌كه شيخ صدوق در ابتداى كتاب من لا يحضره الفقيه ضمن اشاره به اين‌كه آن‌چه در كتابش آورده برگرفته از كتب مشهور شيعه است كه مورد توجه و مرجع علما بوده، از كتاب المحاسن برقى به‌عنوان يكى از مصادر كتابش نام مى‌برد.[2] از ديگر علماى شيعه نيز اقوالى درباره اهميت اين كتاب نقل شده است. از اين كتاب ارزشمند، تنها بخش اندكى مصون مانده و به دست ما رسيده، كه در دو مجلد با تصحيح آقاى محدث ارموى چاپ شده است و تنها شامل ده باب از صد باب آن مى‌باشد.[3]

وفات وى را به سال 274 يا 280 ق دانسته‌اند.[4]

محمد بن احمد بن يحيى قمى اشعرى (م حدود 280 ق)

اشعرى از محدثان و فقيهان برجسته قم و از اصحاب و شاگردان امام دهم عليه السّلام بود كه به‌طور مستقيم از آن حضرت روايت مى‌كرد. او در نزد بسيارى از علما و

[1] - ر ك: خويى، همان، ص 354.

[2] - ر ك: صدوق، من لا يحضره الفقيه، مقدمه مولف.

[3] - ر ك: برقى، المحاسن.

[4] - نجاشى، رجال، ص 207.