مى‌كنيم. حتى بعيد نيست اين نوع معامله، مشمول اطلاق اين قول خداوند باشد كه مى‌فرمايد: «أَوْفُوا بِالْعُقُودِ»؛ به قراردادهاى خود پاى‌بند باشيد.

2. بر فرض كه تسليم شويم و بپذيريم تمامى قراردادهاى آتى شرعاً باطل است. با اين حال، بر اساس وجود رضايت بين دو طرف معامله، مانعى از تصرف در بازار وجود ندارد، همان طور كه پيش‌تر بحث شد.

سوم- معامله‌هاى پشت سر هم در قراردادهاى آتى كه روزانه ده‌ها بار در بازار بورس بين مردم و مشتريان بازار دست به دست مى‌شود و در گردش است، از آن‌جا كه پيش از رسيدن موعد سررسيد صورت مى‌گيرد، محكوم به بطلان است بدون اين‌كه از نظر كميّت بين جنس‌هاى معامله‌شده تفاوتى وجود داشته باشد كه از مكيل باشد يا از موزون يا غير آن دو.

پاسخ: هرچند مشهور بين فقيهان، باطل بودن بيع قبل از اجل است، اما اين سخن اشكال دارد و اقوا آن است كه چنين معامله‌اى صحيح است.

چهارم- معاملاتى كه بعداً در اين قراردادها به صورت روزانه در بازار انجام مى‌شود، معاملاتى است كه پيش از دريافت كالاى فروخته شده صورت مى‌گيرد. بنا بر اين، جايز نيست، هم‌چنين اولين بيع نيز جايز نمى‌باشد.

پاسخ: در اين‌جا يك اشكال وارد است. زمانى‌كه مبيع از مكيل و موزون مانند گندم، برنج، نفت و مانند آن باشد، فروختن آن پيش از گرفتن آن جايز نيست، مگر اين‌كه تنها از سرمايه خود شخص باشد (و نه از سرمايه‌