شد به طورى كه توانايى رفتن به مكّه را داشت، بايد برود. پس اگر مُحرم به احرام تمتع است و به وقت رسيد، اعمال عمره و حج را بجا مى‌آورد و اگر وقت تنگ شد به طورى كه اگر بخواهد عمره بجا بياورد وقوف به عرفات فوت مى‌شود، بايد برود به عرفات و حج إفراد بجا بياورد و احتياط آن است كه قصد عدول كند و بعد از آن عمره مفرده بكند و كافى است از حَجّةالاسلام.

و اگر وقتى رسيد به مكّه كه حج فوت شده؛ يعنى به وقت اختيارى مشعر نمى‌رسد، عمره او مبدلّ مى‌شود به عمره مفرده و بايد آن را بجا آورد و از احرام خارج شود و احتياط آن است كه قصد عدول به عمره مفرده كند و حج واجب را با وجود شرايط در سال ديگر بجا آورد.

[1387] م- مصدود به دشمن، در حكمى كه براى مريض در مسأله پيش ذكر شده، مانند او است.

[1388] م- كسانى كه مريض نيستند ليكن به علت ديگر، بعد از احرام نتوانستند به مكّه بروند؛ مثل كسى كه پايش يا كمرش شكسته يا به واسطه خونريزى ضعف بر او مستولى شده، بعيد نيست حكم مريض را داشته باشند، ليكن مسأله مشكل است. بنا بر اين، احتياط[1] آن است كه به احرام باقى بمانند تا وقتى كه خوب شوند. پس اگر حج فوت شده، عمره مفرده بجا بياورند و از احرام خارج شوند و حج اگر واجب بوده با وجود شرايط اعاده كنند. [1389] م- زمانى كه بايد مريض مواعده كند براى ذبح در احرام حج، روز دهم است به احتياط واجب و بايد قرار تأخير تا ايام تشريق ندهد و در احرام عمره تمتع احتياط آن است قبل از خروج حاج به عرفات باشد.

[1]- اين احتياط استحبابى است.