* وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لكِنْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ. (هود/ 101)

ما بر آنان ستم نكرديم، لكن (آنان) بر خود ستم كرده اند.

وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ‌ (نحل/ 118)

به آيات 76 سوره زخرف و 117 آل عمران و 33 نحل و ... مراجعه شود. ما از هوسبازى و نادانى كارهايى مى كنيم كه از نظر طبيعت خود پيامدهايى دارد و سنت الهى بر اين جارى است كه در موقع وجود اسباب، مسببات را بر آنها مترتب مى گرداند و آنها را ايجاد مى كند و فاعل اول مسببات، خود ما هستيم. و اگر ما آنها را به جا نياوريم آثار بد آنها به وجود نمى آيد.

* كُلُّ امْرِئٍ بِما كَسَبَ رَهِينٌ‌ (طور/ 21) هر كس در گرو عمل خود است.

* هر نفس آنچه را كسب كرده، مى گيرد و بر آنان ستم نمى شود. (بقره/ 281)

لَها ما كَسَبَتْ وَ عَلَيْها مَا اكْتَسَبَتْ‌ (بقره/ 286)

ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ‌ (روم/ 41) تباهى در بيابان و دريا به آنچه كه مردم به دستهاى خود كسب ميكنند، ظاهر گرديده است.

اين آيه در عصر ما مصداق روشنى دارد، دريا و زمين همه از پلاستيكها و زباله هاى اتمى و غيره فاسد شده است و آينده زمين وحشتناكتر از وضع فعلى آن مى باشد. احتمال مى رود سرزمين ما از بركت تهاجم غربيها! و يا شيطنت بعضى همسايه ها مدفن زباله هاى اتمى و امثال آن شده باشد. و الله العالم.

آيات دراين مورد متعدد است و مطلب زياد.