اسلامى نيز جارى ميشود.

فرق ميان باغى و محارب‌

در قرآن مجيد يك آيه در سوره حجرات درباره باغيان آمده است كه ترجمه آن الآن ذكر شد و يك آيه ديگر درباره محاربين و مفسدين در سوره مائده نازل شده است كه ترجمه آن چنين است: تنها جزاى كسانيكه با خدا و رسولش محاربه ميكنند و در روى زمين براى فساد تلاش ميكنند اينست كه كشته شوند يا بدار آويزان شوند يا دست و پاه آنان از دو طرف (يعنى از يك از يكطرف بدن و پاه و از طرف بدن دست) بريده شود، يا از زمين (محل سكونتش) نفى و تبعيد شود اين خوارى دنياى آنانست، و عذاب آخرت آنان بزرگ است مگر انانيكه قبل از تسلط شما توبه كنند و براه حق برگردند (كه از مجازات معافند). البته بحث محارب و بيان احكام آن در فصل هاى آينده اين كتاب خواهد آمد ولى آنچه درين جا بيان و توضيح آن مقصود است، فرق ميان محارب و باغى ميباشد بنظر نگارنده و بعضى از دانشمندان شيعه و سنى (نظر مشهور علماى طرفين را نميدانم) فرق عمده بين اين دو آنست كه باغى از روى شبهه و اشتباه قيام ميكند و محارب قصد فساد و خودكامه‌گى قيام ميكند. ولى فقيه متبحر و دانشمند عاليقدر شيخ محمد حسن نجفى در كتاب بزرگ و باارزش خود جواهر الكلام اين نظريه را اينچنين رد ميكند: گاهى از ايشان (يعنى علما ولى معلوم نيست همه يا بعضى از آنها) نقل شده كه جدائى و مخالفت باغيان از روى شبهه و تأ- ويل باشد، ولى ما دليلى براى گفتار اين دانشمندان نيا- بيديم، بلكه آنچه كه از على (عليه السلام) با اهل جمل و صفين بوقوع پيوست برخلاف اين گفتار است زيرا هويدا است كه اين باغيان بدون هيچ شبهه‌اى عليه على بجنگ برخاستند، بلى قيام‌