مى‌كنيم و شبهات آنان را حل مى‌كنيم و به اغراض پنهانى آنان كارى نداريم؛ «لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَ يَحْيى‌ مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ» و مطالب عمده‌ى اين مقصد در هفت فصل بيان مى‌گردد.

فصل اول: پندار محمد بن عبد الوهاب در باره شرك‌

محمد بن عبد الوهاب (1115- 1206 ه بنا به قولى) در رساله كشف الشبهات؛[1] گفتارى دارد كه ما در اين‌جا چكيده مطالب عمده او را ذكر مى‌كنيم و بعداً اشتباهات او را توضيح مى‌دهيم:

1- مردمى‌كه رسول خدا (ص) بر آنان مبعوث شد عبادت خدا را مى‌نمودند، حج بجا مى‌آوردند و به نام خدا مال مصرف مى‌كردند، و خدا را زياد ياد مى‌كردند.[2] ولى در پهلوى اين كارها برخى از مخلوقات مانند عيسى و ملائكه و غيرهم را در ميان خود و خدا واسطه مى‌گردانيدند، و مى‌خواستند به توسط آنان به خدا نزديك شوند.

به عبارت ديگر مشركان زمان پيغمبر (ص) به توحيد خالقيت و رازقيت و مدبريت خداوند قايل بودند.[3] و او را زنده كننده و ميراننده مى‌دانسته‌اند، و همه آسمان‌ها و زمين‌ها و موجودات آسمانى و زمينى را مخلوق و فرمانبر و زير تصرف و تسلط خداوند مى‌دانستند و اين موضوع به آيات زير ثابت مى شود:

قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ أَمَّنْ يَمْلِكُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصارَ وَ مَنْ يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَ يُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَ مَنْ يُدَبِّرُ الْأَمْرَ فَسَيَقُولُونَ اللَّهُ فَقُلْ أَ فَلا تَتَّقُونَ‌ (يونس: 31)؛ بگو كى به شما از آسمان و زمين روزى مى‌دهد، آيا كى مالك سمع و بصرهاى شما است و كى زنده را از مرده‌ى و مرده را از زنده بيرون مى‌آورد، پس زود است كه بگويند الله، پس بگو آيا (از عذاب او) نمى‌پرهيزيد؟!.

قُلْ لِمَنِ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِيها إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ... (المؤمنون: 84- 89)؛ بگو زمين و آنچه در اوست از كيست اگر مى‌دانيد به زودى خواهند گفت از براى خدا، بگو آيا متذكر نمى شويد؟

بگو كى پروردگار آسمان‌هاى هفت‌گانه و عرش بزرگ است به زودى خواهند گفت براى خدا، بگو پس چرا نمى‌پرهيزيد، بگو مالكيت هر چيز به دست كيست كه پناه مى‌دهد و پناه ده داده نمى شود، بر خلاف او اگر مى‌دانيد به زودى خواهند گفت براى خدا، بگو (از) كجا مسحور مى شويد.

[1] متن عربى كتاب نزد نگارنده موجود نبود و از ترجمه فارسى آن بنام« ازاله شبهات» نقل مى شود.

[2] حج مشركين مطابق مناسك اسلامى نبوده و دليلى نياروده كه مشركين خدا را زياد ياد مى كرده‌اند، و صدقه مى‌داده‌اند.

[3] بعدا مى فهميد كه درين بيان گزافه گويى شده است.