نام کتاب : تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين نویسنده : كاشانى، ملا فتح الله جلد : 5 صفحه : 52
يعنى انفاذ نكند و بصواب نيارد كَيْدَ الْخائِنِينَ مكر خيانت كنندگان را اين تعريض است بزليخا در خيانت او با
شوهر و تنبيه بر پاكدامنى و انابة خود الجزء الثالث عشر من الاجزاء الثلاثين يوسف
بعد از اشعار بر آنكه بوسيله حماية ربانى و توفيق سبحانى و عصمة يزدانى از خيانة
مبرا شده نه آنكه نفس او مستبد و مستقل بوده در اين امر اين كلمات را از پى قول
مذكور در آورده وَ ما أُبَرِّئُ
نَفْسِي و تنزيه
نميكنم نفس خود را يعنى نميگويم كه نفس من بطبعه از ميل بآرزوها مبرا و معراست إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بدرستى كه نفس غدار فرماينده است بِالسُّوءِ
ببدى و بالطبع مايلست بشهوات پس قصد معاصى ميكند و قوى و جوارح را بآن ميفرمايد در
جميع اوقات إِلَّا ما رَحِمَ
رَبِّي مگر وقت
رحمت پروردگار من كه اعطاى توفيق و لطف و عصمت او است و يا مگر نفوسى را كه رحمت
كند خدا آن را بعصمة خود و گويند اين استثنا منقطع است و ما بمعنى من كقوله ما طابَ لَكُمْ
يعنى و ليكن آن را كه ببخشد برو پروردگار من از اسائت منصرف شود و نزد بعضى اين
آيه حكايتست از قول زليخا و مراد بمستثنى يوسف است و اتباع او إِنَّ رَبِّي
بدرستى كه آفريدگار من غَفُورٌ آمرزنده است بندگان را چون توبه
كنند از معاصى رَحِيمٌ مهربان كه بعصمة و توفيق و لطف
هداية ايشان كند آوردهاند كه چون با ملك ريان اين سخنان را كه از يوسف شنيدند باز
گفتند اشتياق او بديدار يوسف زياده گشت
وَ قالَ الْمَلِكُ
و گفت ملك مصر ائْتُونِي بِهِ بياوريد يوسف را نزد من أَسْتَخْلِصْهُ لِنَفْسِي تا خاص گردانيم او را براى خود و مهمات
خود را بوى باز گذارم و در تيسير آورده كه ملك هفتاد حاجب را با هفتاد مركب آراسته
با تاج و لباس ملوكانه بزندان فرستاد و بتعظيمى هر چه تمامتر يوسف را از زندان
ببارگاه آوردهاند كه در وقت بيرون آمدن از زندان زندانيان بر مفارقت او به
هاىهاى بگريستند و گفتند اى دلنواز و غمگسار ما بى تو چگونه در اينزندان زندگى
كنيم و با كه انس گيريم يوسف ايشان را دلنوازى فرمود و در حق ايشان دعا كرد كه
اللهم اعطف عليهم قلوب الاخيار و لا نعم عليهم الاخيار
يعنى بار خدايا دلهاى نيكان بر ايشان مشفق گردان و خيرها بر ايشان
پوشيده مگردان و چون از زندان بيرون آمد بر در زندان نوشت (هذا قبر الاحياء و بيت
الاحزان و تجربة الاصدقاء و شماتة الاعداء) اين قبر زندگانست و خانه اندوهگينان و
تجربه دوستان
نام کتاب : تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين نویسنده : كاشانى، ملا فتح الله جلد : 5 صفحه : 52