يعنى مگر آنكه او مملوك او سبحانه باشد و بطريق عبوديت و انقياد و مذلت و خضوع باو راجع شود كقوله‌ وَ كُلٌّ أَتَوْهُ داخِرِينَ‌ پس همه مربوب و محكوم وى باشند و هيچ معبودى غير از او نباشد مگر آنكه او مقر و معترف باشد بعبوديت و بندگى او و دعوى چيزى نكند كه كفار نسبت ميدهند آن را باو از الوهيت و معبودية در اين آيه دلالتست بر آنكه نبوت و عبوديت بهم مجتمع نميشوند پس اگر شخصى مالك پسر خود شود فى الحال بر او متعتق گردد چنان كه در كتب فقهية مسطور است‌ لَقَدْ أَحْصاهُمْ‌ بتحقيق كه او سبحانه حصر كرده است همه ايشان را يعنى علم او بجميع آنها احاطه كرده بر سبيل تفضيل بحيثيتى كه هيچ فردى از افراد مكونات نيست كه از حوزه علم و قدرت او بيرون باشد وَ عَدَّهُمْ‌ و شمرده است اشخاص و افعال و اقوال ايشان را عَدًّا شمردنى پس هيچ چيز از احوال و اعداد ايشان مخفى بر او نيست‌ وَ كُلُّهُمْ‌ و همه ايشان‌ آتِيهِ‌ آينده‌گانند بوى‌ يَوْمَ الْقِيامَةِ در روز رستخيز يعنى رسندگانند همه ايشان بمحشر فَرْداً در حالتى كه تنها باشند بى‌اتباع و انصار و هيچكس مالك امر نباشد در اينرو ز غير از او سبحانه پس هيچ شي‌ء از مخلوقات مجانس او نباشد تا او را ولد خود گيرد و هيچ چيز مناسب او نبود تا او را شريك خود گرداند بعد از آن در بيان حالات اهل ايمان كه قايل بتوحيدند و مبرا از نواقص و معايب ميفرمايد كه‌ إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا بدرستى كه آنان كه گرويده‌اند بخدا و رسول او وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ‌ و كرده‌اند عمل هاى پسنديده‌ سَيَجْعَلُ لَهُمُ‌ زود باشد كه بگرداند يعنى احداث كند براى ايشان‌ الرَّحْمنُ‌ خداى بخشاينده‌ وُدًّا دوستى در دلهاى مردمان يعنى مودت و محبت آنها را در دلها افكند بى‌اسباب و وسايط آن از قرابة و صداقت يا از اصطناع بميراث و غير آن بلكه بمحض اختراع باشد از جانب جناب احديت ابتداء و اين كرامتى است مخصوص باوليا كه او سبحانه ايشان را باو اختصاص فرموده بجهت اعظام و اجلال آنها هم چنان كه رعب و هيبت را قذف كرده در دلهاى اعداى خود كما قال‌ وَ قَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ‌ بجهة اظهار قهاريت و غالبيت و عزت خود و بدانكه در معنى اين آيه مفسران را چند قولست يكى آنكه مخصوص است بامير المؤمنين (ع) چه هيچ مؤمنين نيست مگر كه دل او مملو است از مودت و محبت آن حضرت و اين قول ابن عباس است و در تفسير ابى حمزه ثمالى آمده كه‌

حدثنى ابو جعفر عليه السلام قال‌ قال رسول اللَّه ص لعلى عليه السلام قل اللهم اجعل لى عندك عهد او اجعل لى فى قلوب المؤمنين ودا

و بروايت ديگر

و اجعل لى فى صدور المؤمنين مودة فقالهما على (ع) فنزلت هذه الاية

يعنى ابو حمزة در تفسير خود گفته كه ابو جعفر (ع) حديث كرد بمن كه حضرت رسالت (ص)