با هم مخلوط سازند و در راه حق صرف نكنند ايشان آنانند كه دنيا زمام دلهاى ايشان را بدست گرفته باشد تا آنكه ايشان را بدوزخ كشاند وَ الْباقِياتُ الصَّالِحاتُ‌ و كارهاى شايسته پايدار كه ثمره آن ابد الاباد باقى ماند خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ‌ بهتر است نزد پروردگار تو ثَواباً از روى پاداش عظمى‌ وَ خَيْرٌ أَمَلًا و بهتر است از وجه اميدوارى يعنى صاحب اعمال صالحه هر چه اميد ميدارد از حقتعالى در آخرت مى‌يابد و نزد بعضى علما مراد بباقيات صالحات نمازهاى پنجگانه است و اين قول ابن مسعود و ابن جبير و مسروق و نخعى است و از ابى عبد اللَّه (ع) نيز مرويست و گويند كه كلمات خمسه است‌

اعنى سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الا اللَّه و اللَّه اكبر و لا حول و لا قوة الا باللَّه العلى العظيم‌

و اينقول مرويست از ابن عباس در روايت عطا و مجاهد و عكرمه ماثور است كه چون بنده اين كلمات بگويد گناه از وى ريزان شود چنان كه برگ از درخت ريزد و نيز از حضرت رسالت (ص) روايتست كه فرمود شب معراج ابراهيم (ص) مرا گفت امتت را بگو كه در زمين بهشت غرس بنا كنند گفتم غرس بهشت چيست فرمود كه‌

لا حول و لا قوة الا باللَّه العلى العظيم‌

و انس نيز از حضرت نبوى (ص) روايت كرده كه باقيات صالحات تسبيحات اربعه است و اصحاب ما نيز اين را از ابى عبد اللَّه (ع) روايت كرده‌اند و مرويست كه پيغمبر (ص) فرمود كه اگر عاجز شويد از قيام ليل و از تعب جهاد بارى عاجز ميشويد از گفتار

سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الا اللَّه و اللَّه اكبر

و بروايت ديگر از ابى عبد اللَّه (ع) روايتست كه باقيات صالحات قيام است در شب براى نماز شب و گويند باقيات صالحات كلمات سه‌گانه‌اند

لا اله الا اللَّه و استغفر اللَّه و صلى اللَّه على محمد و آله‌

يا سخنان خوش كه سبب فرح قلوب باشد يا نيات پسنديده كه موجب قبول اعمال‌اند يا نيات صالحه كه بحكم‌

هن ستر من النار

سبب خلاصى و الدين باشد قشيرى گفته كه باقيات صالحات هر عمليست كه مشوب بطمع و غرض دنيوى و اخروى نباشد بلكه خالصا لوجه اللَّه باشد تا نتيجه آن ابدا بسمت بقا موسوم تواند بود و در كتاب ابن عقده از ابى عبد اللَّه (ع) روايتست كه آن حضرت با حصين بن عبد الرحمن گفت‌

يا حصين لا تستصغر مودتنا فانها من الباقيات الصالحات حصين گفت يا بن رسول اللَّه (ص) ما استصغرها و لكن احمد اللَّه عليها

و شبهه نيست در آنكه قبول جميع اعمال صالحه فرع محبت اهل بيت است و احاديث متواتره صحيحه در اين باب بسيار است و اولى آنست كه مراد بباقيات صالحات جميع طاعات و خيرات باشد بعد از آن بر وجه تهديد ميفرمايد كه‌ وَ يَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبالَ‌ و ياد كن روزى را كه برانيم كوه‌ها را يعنى از بيخ بر كنيم و در هوا پراكنده سازيم‌ وَ تَرَى الْأَرْضَ‌ و بينى زمين را بارِزَةً ظاهر شده از زير كوه‌ها و مردگان همه بر روى زمين‌