نام کتاب : تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين نویسنده : كاشانى، ملا فتح الله جلد : 5 صفحه : 343
مىبينى مرا
أَقَلَّ مِنْكَ
كمتر از خود مالًا وَ وَلَداً از روى مال و فرزند
فَعَسى رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ پس شايد
آنكه بدهد مرا پروردگار من بوستانى در دنيا يا آخرت بجهت ايمان من خَيْراً مِنْ جَنَّتِكَ كه بهتر از
بوستان تو باشد در دنيا وَ يُرْسِلَ عَلَيْها و فرو فرستد بر بوستان تو حُسْباناً صاعقهها مِنَ السَّماءِ از آسمان و اينجمع حسبانه
است بمعنى صاعقه يعنى صاعقهها را بر باغ تو نازل سازد
فَتُصْبِحَ پس گردد بوستان تو
صَعِيداً زمين هامون زُلَفاً بىگياه كه پاى بر او بلغزد يعنى خاك ساده كه بر او نبات نباشد أَوْ يُصْبِحَ ماؤُها غَوْراً يا گردد اب
بوستان فرو رفته در زمين فَلَنْ تَسْتَطِيعَ
لَهُ پس نتوانى تو مر آن آب بر زمين فرو رفته را طَلَباً جستنى يعنى طلب آن آب مقدور تو
نبود پس يافتن و بجوى باز بدر آوردن خود چگونه تواند بود حق سبحانه سخن آن مؤمن را
راستگردانيد و عذاب اهلاك و استيصال بدان باغ فرستاد
وَ أُحِيطَ و احاطه كرده و فرا گرفته شد عذاب الهى بِثَمَرِهِ بميوه باغ آن كافر و تباه شد
يعنى جميع اثمار و اشجار و حرث آن به اين وجه كه آتشى از آسمان نازل شد و جميع باغ
او را بسوخت و خراب كرد هر بنا و عمارتى كه در آن باغ بود
فَأَصْبَحَ پس بام داد كرد قطروس و آن حال را مشاهده كرد يُقَلِّبُ كَفَّيْهِ ميگردانيد هر دو كف
خود را يعنى از روى حسرت كف بر كف ميزد و پشيمانى ميخورد
عَلى ما أَنْفَقَ فِيها بر آن چيزى كه خرج كرده بود در
عمارت آن وَ هِيَ خاوِيَةٌ و حال آنكه بناهاى آن
باغ افتاده بود عَلى عُرُوشِها بر سقفهاى خود يعنى اول
سقوف افتاده و بعد از آن ديوارهاى آن در روى افتاده يا چفته كه بسته بود بيفتاد و
آن گاه تاكها بر وى فرود ماند و بهر تقدير چون قطروس مشاهده آن عذاب ميكرد دست بر
كف ميزد وَ يَقُولُ يا لَيْتَنِي و مىگفت كاشكى
من لَمْ أُشْرِكْ انباز نميگرفتم و شريك نمىساختم بِرَبِّي أَحَداً بپروردگار خود ديگرى را
تا بوستان من بسبب شرك من خراب نميشد و ميتواند بود كه اين تمناى وى رجوع بوده
باشد از كفر بايمان و يا غرض او از اين ندم بقاى مال دنيوى بوده باشد نه قصد
ايمان وَ لَمْ تَكُنْ لَهُ و نبودند مر او را فِئَةٌ يَنْصُرُونَهُ گروهى كه يارى دهند
او را در دفع عذاب از باغ او مِنْ دُونِ اللَّهِ بجز از خداى
نام کتاب : تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين نویسنده : كاشانى، ملا فتح الله جلد : 5 صفحه : 343