طبايع ايشان‌ قالَ اذْهَبْ‌ گفت حقتعالى مر او را كه برو اين امر اهانتست و ابعاد يعنى او را براند از درگاه رحمت و قرب خود و بر وجه تهديد و وعيد گفت در پى مهم خود برو فَمَنْ تَبِعَكَ‌ پس هر كه متابعت كند و فرمان برد مِنْهُمْ‌ از ذرية آدم‌ فَإِنَّ جَهَنَّمَ‌ پس بدرستى كه آتش دوزخ‌ جَزاؤُكُمْ‌ پاداش شما است يعنى جزاى تو و ايشان اين تغليب مخاطب است بر غايب يعنى تو را و همه متابعان تو را جزا و سزا دهم‌ جَزاءً مَوْفُوراً جزاى تمام و كمال يعنى بر دوام و ثبات و انتصاب جزاء مصدريه است باضمار فعل و يا بآنچه در معنى جزاؤكم است از معنى تجاوزون و يا بر حاليت و نيز بر وجه تهديد ميفرمايد وَ اسْتَفْزِزْ و از جاى بجنبان و بلغزان اصل استفزاز از عاج است و استنهاض بر وجه خفة يعنى بخفت و سهوله از جاى برانگيز مَنِ اسْتَطَعْتَ‌ هر كه را توانى‌ مِنْهُمْ‌ از ايشان‌ بِصَوْتِكَ‌ باو از خود يعنى خواندن ايشان را بفساد و نزد مجاهد صوت شيطان غنا و مزامير است زاهدى در تفسير از ابن عباس نقل ميكند كه هر آوازى كه در رضاى خدا از دهان بيرون آيد از شيطانست و هر داعى كه بمعصيت دعوت كند از لشكر ابليس است‌ وَ أَجْلِبْ عَلَيْهِمْ‌ اشتقاق آن از جلبه است بمعنى صياح يعنى بآواز سخت بخوان بر ايشان‌ بِخَيْلِكَ وَ رَجِلِكَ‌ سواران و پيادگان خود را و يا از جلب است بمعنى سوق يعنى بران و برانگيزان مر ايشان ديوانى كه معاون تواند در وسوسه و اغوا از سوار و پياده و بر ايشان مسلط سازد در مجمع گفته كه هر راكب و ماشى از انس و جن كه در معصيت خدا سعى كند از خيل رجل شيطانست و خيل بمعنى خيانت است يعنى راكبان اسبان‌

كقول النبى‌ يا خيل اللَّه اركبي‌

و رجل اسم جمعست معنى راجل چون صحب و ركب‌ وَ شارِكْهُمْ‌ و شركت كن با ايشان‌ فِي الْأَمْوالِ‌ در مالها يعنى ايشان را بر اين دار تا از حرام جمع كنند يا بربوا بدهند يا در ساير معصيت صرف نمايند و يا بحيره و سائبه و وصيله را بر خود حرام سازند وَ الْأَوْلادِ و در فرزندان ايشان نيز شريك شو تا از زنا حاصل كنند يا بعبد العزى و عبد الشمس و امثال آن تسميه كنند يا تضليل ايشان كنند بر اديان زايغه و كسب ذميمه و افعال قبيحه و يا مادران ايشان در شكم بكشند وَ عِدْهُمْ‌ و وعده ده ايشان را بمواعيد باطله چون طول امل و شفاعت بتان يا تاخير در توبه يا انكار بعث و حشر و بهشت و دوزخ همه اينها زجر و تهديد است در صورت امر وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ‌ و وعده نميدهد شيطان ايشان را بمواعيد إِلَّا غُرُوراً مگر بفريب يعنى خطا را به‌