متولى امر او است يعنى ولى او برعايت حال او درمانده باشد أَيْنَما يُوَجِّهْهُ‌ هر جا كه متوجه سازد او را يعنى بهر مهمى كه او را فرستد لا يَأْتِ بِخَيْرٍ باز نيايد بنيكويى يعنى كارى نسازد و كفايتى نكند چه از ما فى الضمير خود خبر نتواند داد و نه جوابى كه گويند در تواند يافت‌ هَلْ يَسْتَوِي هُوَ آيا برابر باشد اين ابكم‌ وَ مَنْ يَأْمُرُ و كسى كه ميفرمايد بِالْعَدْلِ‌ براستى يعنى سخن‌گوى باشد با كفايتى تمام و رشدى كامل و فهمى درست كه امر ميكند بعدل و عدل صفتى است جامع جميع فضايل و مكارم‌ وَ هُوَ و او در نفس خود عَلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ‌ بر راهى راستست و سيرتى درست و طريقه پسنديده كه بهر مطلب كه توجه كند زود بمقصد رسد پس چنان كه ابكم بيحاصل مساوى اين كامل فاضل نيست بتان بى‌اعتبار را نسبت مساوات با حضرت پروردگار نباشد و گفته‌اند كه اين كامل فاضل نيست بتان بى‌اعتبار را نسبت مساوات با حضرت پروردگار نباشد و گفته‌اند كه اين مثل نيز براى مؤمن و كافر است مؤمن حضرت امير المؤمنين (ع) و كافر ابو جهل ملعون يا مؤمن حمزة بن عبد المطلب و كافر ابى بن خلف و يا عثمان بن مظعون و سيد بن ابى العيص و يا كافر هاشم بن عمرو بن الحرث قرشيست كه معادى حضرت نبوى (ص) بود و چون كفار قريش از روى استهزاء استعجال وقوع قيامت ميكردند آيه آمد كه‌ وَ لِلَّهِ‌ و مر خدايراست‌ غَيْبُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‌ دانستن نهانهاى آسمان و زمين يعنى او داند آنچه بر شما پوشيده است و محسوس شما نميشود و يا مراد مطر و نباتست و يا روز قيامت كه علم آن مخفيست بر اهل سماوات و ارض‌ وَ ما أَمْرُ السَّاعَةِ و نيست كار قيامت يعنى آمدن آن در سرعة و سهولة آن‌ إِلَّا كَلَمْحِ الْبَصَرِ مگر مانند نگريستن چشم از اعلى حدقه باسفل و باصطلاح آن را چشم بر همزدن گويند يعنى آوردن خدا مر قيامت را آسانتر است از آنكه شما ديده بر هم زنيد أَوْ هُوَ أَقْرَبُ‌ بلكه آن نزديكتر است چه لمح بصر دو فعلست وضع جفن و رفع آن و ايقاع قيامت يك فعلست پس ممكنست وقوع اين در نصف زمان اينحركت و يا مراد سرعت احياء امواتست در قيامت يعنى حقتعالى احياء خلايق كند دفعة و آنچه بدفعه واحدة واقع شود و آن واحد خواهد بود و او يا براى تحيير است و يا بمعنى بل و گوينده معنى آنست كه قيام ساعت اگر چه متراخيست اما نزد حقتعالى همچه شي‌ء ايست كه گويند مانند لمح بصر است يا اقرب از جهت مبالغه در استقراب آن‌ إِنَّ اللَّهَ‌ بدرستى كه خداى‌ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ بر همه چيز از بعث و حشر قَدِيرٌ توانا است پس قادر است كه احياى خلايق كند در يك ساعت هم چنان كه قادر است بر احياى ايشان بتدريج پس از ابتداء ظهور