نام کتاب : تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين نویسنده : كاشانى، ملا فتح الله جلد : 5 صفحه : 210
ايشان خبر ميدهد تا از مبدء بر معاد استدلال كنند و ميفرمايد وَ اللَّهُ أَخْرَجَكُمْ و خدا بيرون آورد شما را مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ از شكمهاى مادران شما لا تَعْلَمُونَ شَيْئاً نميدانستيد هيچ چيزى را از جذب منافع بخود و رفع مكاره از
خود وَ جَعَلَ لَكُمُ السَّمْعَ و داد مر شما را گوش وَ الْأَبْصارَ
و چشمها وَ الْأَفْئِدَةَ و دلها يعنى ادوات و آلات دانش
بشما داد تا جزئيات اشيا را بمشاعر دريابيد و بدلها مشاركات و مبايناتى كه در ميان
ايشان باشد بسبب تكرار احساسات تعقل كنيد تا علوم بديهى شما را حاصل شود و بنظر در
آن اكتساب علوم نظرى دست دهد پس ادوات استفادات و استفاضات از كلام و كتاب كه
اسماع و ابصار است بشما ارزانى داشت و سلاطين قلوب را كه مميز اين مستفادات شمااند
بر مسند تعقل متمكن ساخت
لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
شايد كه شكر گوئيد بر اين نعمتها بعد از آن تنبيه فرمود بر نظر كردن در دلايل قدرت
بقوله أَ لَمْ يَرَوْا آيا نمينگرند آدميان براى
استدلال قدرت الهى إِلَى الطَّيْرِ بسوى مرغان مُسَخَّراتٍ
در حالتى كه رام شدگانند براى پريدن باجنحه و اسباب هوائية فِي جَوِّ السَّماءِ در هوا ميان ارض و سما ما يُمْسِكُهُنَ
نگاه نميدارد ايشان را إِلَّا اللَّهُ مگر خداى و اگر نه ثقل جسد ايشان
مقتضى سقوطست و علامت فوق آن نيست و دعامه در تحت آن نه كه ماسك آنها باشد إِنَّ فِي ذلِكَ
بدرستى كه در تسخير طير براى طيران يعنى آفريدن ايشان بر وجهى كه ممكنست طيران
ايشان و خلق جو بحيثى كه ممكن است طيران آنها در آن و امساك ايشان در هوا بر خلاف
طبع آن لَآياتٍ هر آينه نشانها است لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ براى گروهى كه بگروند چه مؤمنان منتفعاند بر آنچه تفكر
ميكنند در آنكه حقتعالى مرغان بر وضعى آفريده كه طيران ميتوانند نمود و هوا بر
نمطى مخلوق ساخته كه در آن ممكن است ايشان را در آن پرواز كردن بر خلاف طبيعت پس
ببال اين تفكرات در هواى معرفت پرواز نموده خود را باشيانى كرامت نشان
تفكر ساعة خير من عبادة ستين سنة
ميرسانند
پس در بيان نعمت ديگر ميفرمايد كه
وَ اللَّهُ جَعَلَ لَكُمْ و خداى بساخت از براى شما مِنْ بُيُوتِكُمْ از خانههاى شما كه
مبنى از سنك و خشت و چوب باشد سَكَناً آرامگاهى كه بوقت اقامه در آن ساكن توانيد بود
وَ جَعَلَ لَكُمْ و ساخت مر شما را
مِنْ جُلُودِ الْأَنْعامِ از پوست چهارپايان بُيُوتاً خانهها چون قبه و خيمه كه از
اديم سازند و مى
نام کتاب : تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين نویسنده : كاشانى، ملا فتح الله جلد : 5 صفحه : 210