گلها بچرند در درون ايشان مستحيل گردد بشيره شيرين و براى ذخيره زمستان قى كنند يَخْرُجُ‌ بيرون آيد مِنْ بُطُونِها از شكمهاى ايشان بطريق لعاب‌ شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ‌ شربتى كه خلاف يكديگر باشد رنگهاى او يعنى سفيد كه عسل زنبور جوانست و زرد كه از آن ميانه سالست و سرخ كه از آن زنبور پير است و سياه و سبز نادر باشد و گفته‌اند اختلاف الوان عسل بحسب اختلاف فصولست اين عدولست از خطاب نحل بخطاب آدميان زيرا كه محل انعام است برايشان و مقصود از خلق نحل و الهام او بجهت ايشانست و در اين دليل است بر آنكه نحل ازهار و اوراق عطره ميخورد و آن در باطن ايشان مستحيل ميگردد و بعد از آن قى ميكنند براى ذخيره زمستان و تفسير بطون بافواه ميكنند كسانى كه زعم ايشان است كه در افواه نحل اجراى طلحه صغيره متفرق ميشود بر اوراق و ازهار و آن را در بيوت خود وضع ميكنند براى ادخار پس مجتمع ميشود در بيوت آن شي‌ء كثير و از آن عسل ميشود فِيهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ‌ در آن شراب شفا است مردمان را و آن يا بنفسه است هم چنان كه در امراض بلغميه يا مختلط با غير خود چنان كه در ساير امراض چه كم معجونى باشد كه عسل جزء وى نباشد و تنكير شفا جهت تعظيمست و در اعتقاديه ابن بابويه قمى رحمة اللَّه مذكور است كه اعتقادنا فى العسل انه يشفى الامراض البلغميه و بنا بر اين تنوين تنكير براى تبعيض باشد قتاده روايت كرده كه مردى بملازمت حضرت رسالت (ص) آمد و گفت يا رسول اللَّه (ص) برادر من از درد شكم مينالد فرمود كه‌

اسقه عسلا

برفت و باز آمد و گفت شربة عسل دادم سود نكرد ديگر باره حضرت فرمود او را عسل بده وى برفت و باز آمد و گفت يا رسول اللَّه (ص) در اين نوبت نيز اثر نكرد در نوبت سيم و چهارم همين فرمود و بعد از آن گفت‌

اذهب و اسقه عسلا فقد صدق اللَّه و كذب بطن اخيك‌

برو و شربت عسل بخورد او ده كه حقتعالى راست گفت و شكم برادر تو دروغ گفته در اين نوبت شفاى كلى يافت و گويند ضمير فيه راجع بقرآن است كه در او شفاى دلها است كما قال‌ وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ‌ و از ابن مسعود منقولست كه (عليكم بالشفائين القران و العسل) آرى عسل شفاى الام ظاهره است و قرآن دواء اسقام باطنه آن يكى مرضهاى قالب را زايل گرداند و آن ديگر بيماريهاى قلب را علاج كند و حقيقت آنست كه هر دردى كه روى نمايد صورى و معنوى دواء آن از قران حاصل است و هر مرض كه باشد قلبى و قالبى تلاوت قران مر آن را شفاء عاجل كامل و در احاديث صحيحه متواتره از ائمه هدى صلوات اللَّه عليهم وارد شده كه هر آيتى از آيات قرآن را كه براى شفاى هر مرضى از امراض بدنى بخوانند شفاى كلى حاصل شود و در كنز العرفان آورده كه عسل شفاى امراض است چه شفا در مقابل مرض است لقوله و اذا مرضت فهو يشفين و مويد اينست قول حضرت رسالت (ص)