و مضعف اين قولست قوله‌ وَ رِزْقاً حَسَناً و روزى نيكو چون خرما و مويز و دوشاب و سركه و غير آنچه ايراد رزق حسن در مقابل سكر دالست بر آنكه مراد از آنكه سركه نيست بلكه خمر است و مصرح بر حرمت خمر و نيز از ابن عباس مرويست كه رسول خدا (ص) فرمود كه خمر آن باشد كه از انگور گيرند و سكر از خرما و تبع از انگبين مرز از گاورس و عبير از گندم و من كه رسول خدايم شما را نهى ميكنم از هر چه مستى آورد و از شعبى و جبائى نقلست كه مراد بسكر هر چيزيست كه آن را آشامند از انواع اشربه كه حلال باشد و رزق حسن آنچه لذيذ باشد از اشربه محلله فالمعنى (تتخذون منه اصنافا من الاشربة و الاطعمة) إِنَّ فِي ذلِكَ‌ بدرستى كه در اين ميوه‌هاى تر و خشك و فوايد آن‌ لَآيَةً هر آينه دليلى روشن است بر قدرت كامله بارى تعالى‌ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ‌ مر گروهى را كه تعقل كنند و بنظر تأمل در آن نگرند و نيز در بيان قدرت خود ميفرمايد كه‌ وَ أَوْحى‌ رَبُّكَ‌ و الهام كرد پروردگار تو إِلَى النَّحْلِ‌ بسوى زنبوران عسل يعنى در دل ايشان افكند أَنِ اتَّخِذِي‌ آن را كه فرا گيريد مِنَ الْجِبالِ‌ از شكاف كوه‌ها بُيُوتاً خانهاى مسدس متساوى الاضلاع آراسته بحسن صنعت و صحت قسمت‌ وَ مِنَ الشَّجَرِ و از ميان درختان نيز خانه گيريد يعنى در ميان كوه و درخت جاى كنيد تا وقتى كه مالكى و صاحبى نداشته باشيد وَ مِمَّا يَعْرِشُونَ‌ و خانه گيريد از آنچه مردمان بنا ميكنند يعنى مالكان شما چون كند و غير آن و بدانكه اتخاذ در معنى قذفست و القا آن جايز است كه مفسره باشد زيرا كه ايحاء متضمن قولست و تانيث ضمير با آنكه نحل مذكور اللفظ است باعتبار معنى است و ايراد من تبعيضيه جهت آنست كه مبنى باشد بر آنكه در بعضى امكنه كه مناسب حال ايشان باشد جاى گيرند نه هر مكانى كه يافت شود تسميه مبناى ايشان كه در آن عسل متولد ميشود به بيوت بجهت تشبيه آنست ببناى انسان زيرا كه ابنيه ايشان متضمن حسن صفت و صحت قسمت است كه حذاق مهندسين قدرت بر فعل آن ندارند مگر بالات و انظار دقيقه‌ ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ‌ پس نخوريد اى زنبوران از همه ميوه‌ها كه خواهيد تلخ يا شيرين مراد انوار و ازهار است‌ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ‌ پس در رويد براهى كه پروردگار شما شما را بآن الهام داده و تعليم فرموده يعنى به بيوت خود باز گرديد يا بطرفى سلوك كنيد كه ملهم ساخته شما را در عسل عمل يا بقدرت او مستحيل گردانيد شكوفه تلخ در اجواف خود بعسل‌ ذُلُلًا در حالتى كه منقاد باشيد و رام شده مر امر او را يا در حالتى كه آن راه‌ها مذلل و رام شما باشد و چون زنبوران امر الهى را كار بسته از شكوفه‌ها و