نام کتاب : تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين نویسنده : كاشانى، ملا فتح الله جلد : 5 صفحه : 164
فرموده كه پرهيزكاران از پيروى شيطان در كفر و فواحش نه در بواقى
ذنوب چه صلاة خمس مكفر آنست فِي
جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ
در بوستانهااند و چشمهاى يعنى در باغهاى پر از اشجار كه در آن چشمهاى روان باشد از
آب و شير و خمر و جز آن كه بوصف درنيايد
ادْخُلُوها بر اراده
قولست يعنى گويند فرشتگان متقيان را كه در آئيد بدين بوستانهاى بِسَلامٍ آمِنِينَ مقرون بسلامت از خدا در حالتى كه ايمن باشيد از زوال وَ نَزَعْنا
و بيرون كنيم ما فِي صُدُورِهِمْ آنچه در سينههاى بهشتيان باشد مِنْ غِلٍ
از كينه و غل كه در دنيا با هم داشته باشند و گفتهايد صفت حسد را از ايشان نزع
كند تا بدرجات و مراتب بر يكديگر رشك نبرند
إِخْواناً حالست از
ضمير فى جنات يا فاعل ادخلوها يعنى در آيند در بهشت در حالتى كه برادران باشند
يكديگر را يعنى در مهربانى و دوستدارى نشستگان عَلى سُرُرٍ
بر تختهاى از زر و مكلل بجواهر
مُتَقابِلِينَ
رويها بيكديگر آورده باشند و در آثار آمده كه بهشتيان قفاى يكديگر را نهبينند
اينها حالات متعاقبهاند و همچنين قوله
لا يَمَسُّهُمْ
نرسد ايشان را فِيها در بهشت نَصَبٌ
رنجى و مشقتى چه آن سراى تنعم و راحتست
وَ ما هُمْ مِنْها و
نيستند ايشان از بهشت بِمُخْرَجِينَ بيرون كرده شدگان يعنى جاويد در
بهشت باشند چه تماميت نعمت بخلود است ابن رياح روايت كرده كه روزى حضرت نبوى (ص)
از باب بنى شيبه بمسجد حرام درآمد جمعى از اصحاب را ديد كه ميخندند فرمود
ما لى اريكم تضحكون
چيست كه شما را خندان مىبينم صحابه رايحه عتابى از اين سخن استشمام
نمودند و آن حضرت از آنجا در گذشت و هنوز بحجره نارسيده بازگشت و گفت جبرئيل بمن
آمد و پيغام آورد كه چرا بندگان مرا نااميد ميسازى
نَبِّئْ عِبادِي خبر ده بندگان مرا
أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ بآنكه آمرزندهام كسى را كه آمرزش
طلبد الرَّحِيمُ بخشندهام بر كسى كه توبه كند
وَ أَنَّ عَذابِي و بآنكه عذاب من بر عاصى
است كه از توبه و استغفار منحرفست هُوَ الْعَذابُ
الْأَلِيمُ آن عذابى است دردناك محققان گفتهاند كه در
توصيف خود بمغفرت و رحمت دون تعذيب و عقوبت ترجيح وعده لطف است و تاكيد صفت عفو در
ذكر مغفرت دليلى است بر آنكه مراد بمتقيان كسانى نيستند كه از جميع ذنوب صغيره و
كبيره اجتناب كنند و خاتمه آيه فذلكه ما سبق است از وعد و وعيد و تقرير آن و قوله وَ نَبِّئْهُمْ عَنْ ضَيْفِ إِبْراهِيمَ
كه عطف است بر قوله نبئ تحقيق وعد و وعيد است بآنچه اعتبار كنند بآن چه قصه
ابراهيم و قوم لوط
نام کتاب : تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين نویسنده : كاشانى، ملا فتح الله جلد : 5 صفحه : 164